LÝ PHƯƠNG LIÊN
Thơ. Hai Bốn Khúc / 46-49/
NGHĨ VỀ THÚY KIỀU
Thơ. Hai Bốn Khúc / 46-49/
NGHĨ VỀ THÚY KIỀU
46.
VIẾT CHO SÔNG KỲ CÙNG
Sông Hoàng Hà từ trên trời đổ xuống
Hình ảnh này em đã đọc trong thơ
Ở quê em có con sông không cạn bao giờ
Sông Kỳ Cùng chảy ngược về biên ải
Lịch sử đã bao lần lập lại
Một dòng sông xâm lược một dòng sông
Sông trời thác dữ mênh mông
Sông quê em ngược lên chống giặc
Kỳ Cùng ơi, sông chảy mãi trong lòng đất nước
Em đang hát về sông bên sông nước Sài Gòn
Bài hát của em cũng tên gọi Kỳ Cùng
Nhân dân mình đánh giặc.
VN TPHCM số 60 / 16.3.1979
47.
GỬI RA “ĐỒNG ĐĂNG CÓ PHỐ KỲ LỪA”
Mẹ ru kể em nghe thuở nhỏ
Về một nàng Tô Thị ở Đồng Đăng
Em đã tới Kỳ Lừa và ở đó
Hát ca dao bên suối với vầng trăng
Một mảnh đất dù ai chưa hề tới
Nghe mẹ ru thôi cũng đủ yêu thầm
Nay em ở tận Sài Gòn xa vợi
Vẫn gần hoài Đồng Đăng
Mội tấc đất thiêng liêng Tổ Quốc
Có nơi nào chẳng là máu thịt ta
Xích thiết giáp của bầy xâm lược
Đã tràn sang Kỳ Lừa..
Chỉ một Kỳ Lừa thôi cũng đủ làm tim em nghẹn uất
Huống cả tuyến biên giới dài sông núi nước Nam ta
Người chết – máu, người sống thì nước mắt
47.
GỬI RA “ĐỒNG ĐĂNG CÓ PHỐ KỲ LỪA”
Mẹ ru kể em nghe thuở nhỏ
Về một nàng Tô Thị ở Đồng Đăng
Em đã tới Kỳ Lừa và ở đó
Hát ca dao bên suối với vầng trăng
Một mảnh đất dù ai chưa hề tới
Nghe mẹ ru thôi cũng đủ yêu thầm
Nay em ở tận Sài Gòn xa vợi
Vẫn gần hoài Đồng Đăng
Mội tấc đất thiêng liêng Tổ Quốc
Có nơi nào chẳng là máu thịt ta
Xích thiết giáp của bầy xâm lược
Đã tràn sang Kỳ Lừa..
Chỉ một Kỳ Lừa thôi cũng đủ làm tim em nghẹn uất
Huống cả tuyến biên giới dài sông núi nước Nam ta
Người chết – máu, người sống thì nước mắt
Tro tàn bay gợi lại cảnh xóm nhà
Kẻ thù muốn Núi Sông ta thành An Nam Đô Hộ Phủ
Chễm chệ ngồi tên thái thú xưa
Hãy xóa khỏi lòng ta dù câu ca dao cổ
Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa..
Em đã nghe tiếng chuông chùa Tam Thanh dục dã
Trai Đồng Đăng lên chốt diệt thù
Em đã thấy những nàng Tô Thị
Vót chông mài dáo dưới trăng lu..
Cho em gửi ra Đồng Đăng Đất Mẹ
Bài thơ này đáp tiếng gọi Núi Sông
Cùng năm mươi triệu Việt Nam dâng lời tuyên thệ
Độc Lập Tự Do mỗi tấc đất các Vua Hùng..
18.2.1979
Kẻ thù muốn Núi Sông ta thành An Nam Đô Hộ Phủ
Chễm chệ ngồi tên thái thú xưa
Hãy xóa khỏi lòng ta dù câu ca dao cổ
Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa..
Em đã nghe tiếng chuông chùa Tam Thanh dục dã
Trai Đồng Đăng lên chốt diệt thù
Em đã thấy những nàng Tô Thị
Vót chông mài dáo dưới trăng lu..
Cho em gửi ra Đồng Đăng Đất Mẹ
Bài thơ này đáp tiếng gọi Núi Sông
Cùng năm mươi triệu Việt Nam dâng lời tuyên thệ
Độc Lập Tự Do mỗi tấc đất các Vua Hùng..
18.2.1979
48.
ĐỂ NHỚ ĐỂ THƯƠNG THƠ
Thỉnh thoảng buồn em vẫn chơi thơ
Trôi trên giấy điệu vần thương nhớ
Ạ ơi những lời ru cũ
Cánh cò chít trắng tang mây
Chẳng dám chép tặng anh sợ rồi lại vạ
Thơ thương ta thơ đừng làm anh khổ
Em đơn chiếc một cánh cò
Mà trời bao la quá
Em chép lại đôi ba bài thơ nhỏ
Chỉ để nhớ để thương thơ..
Sài Gòn 1979
49.
NGHĨ VỀ THÚY KIỀU
Khúc 1
Hai trăm năm và chảy dài vô hạn
Thúy Kiều ơi, nàng sống tháng năm dài
Trái đất chúng mình cho đến hôm nay
Vẫn còn những cuộc đời như nàng chìm nổi
Thời gian còn nửa ngày là đêm tối
Còn đồng tiền đổi trắng thay đen
Còn sắc tài bạc mệnh với hờn ghen
Còn những Mã Giám Sinh, Hoạn Thư, Hồ Tôn Hiến
Còn những đất đai triền miên chinh chiến
Thúy Kiều ơi, nàng sống tháng năm dài…
Cho cả những nơi đã sống thật cuộc đời
Bóng dáng nàng cẫn còn trong tiếng hát
Tuổi nhỏ lớn lên rồi biết
Võng bà đưa, nôi mẹ đẩy… câu ru
Thúy Kiều ơi, quá khứ thật vô tư
Nó tương phản bình minh và đêm tối
Nó đơn giản hơn mọi lời giả dối
Thúy Kiều ơi, nàng sống tháng năm dài ...
Thiên tài của chúng ta đã ôm gọn cuộc đời
Số phận của nhân dân và đất nước
Ai chẳng đã một lần nghe dịu ngọt
Bốn khúc đàn Kiều gẩy từng trang
Bốn tiếng đàn chuyển động không gian
Bốn tiếng đàn lắng thấm vào tâm tưởng
Ôi con người có dễ gì tưởng tượng
Con người khốn khổ thế này chăng?
Thúy Kiều ơi, trong cả tiếng đàn thầm
Tôi nghe nàng như Kỳ, Nha hội ngộ
Bốn tiếng đàn khi mờ, khi tỏ
Khi yêu đương duyên lứa hẹn hò
Khi lầu xanh âm chát, cung chua
Khi tái hợp cung buồn, âm gẫy
Năm ngón tay ròng ròng máu chảy
Ruột gan vò xé ruột gan
Người đau đau cả tiếng đàn
Người đau trong sách nỗi đau dặm dài
Thúy Kiều ơi, Thúy Kiều ơi
Bao giờ người mới thoát đời lênh đênh?
Thời gian đọng lại buồn tênh
Mỗi trang Kiều một mông mênh cõi người…
Thắp hương lạy hỏi thiên tài
Cuộc đời Kiều phải số trời đó chăng?
Nguyễn Du người đã yên nằm
Mà lời định mệnh vẫn thầm nhắc ai…
Khúc 2.
Mẹ em bảo
“Có một đấng thiêng đứng trên đầu trái đất
Đôi mắt nhìn khắp cả xa sau…”
Mẹ em tin như thế từ lâu
Và cầu mong số phận đừng phụ bạc
Niềm tin ấy chẳng bao giờ đổi khác
Chết chồng lủi thủi nuôi con
Mẹ không thể làm gì cho đời mẹ vui hơn
Số phận buộc mẹ vào cơ cực
Những lúc mẹ thầm thào với con về hạnh phúc
Cũng là khi lòng mẹ nguyện cầu
Ai đưa mẹ tới mai sau
Thiên đường của một hành tinh khác
Con kinh hoàng nhận nỗi đau mẹ chết
Cuộc đời này có số phận thật chăng?
Cuộc đời này có số phận thật chăng?
Từ mộ huyệt cõi âm vọng đáp
Hãy sống đi rồi biết
Vời vợi cao xanh chỉ thấy mây cười
Mỗi người chúng ta đều có riêng một cửa vào đời
Mẹ biết chọn cửa nào để sinh con sung sướng
Ôi thiên cơ sau cửa đóng
Có đấng nào mách bảo mẹ đâu
Đời con còn đó mai sau
Sống là điều mẹ nguyện cầu cho con..
Này cửa thếp vàng sơn son
Này cửa xanh rờn mây biếc
Này cửa nâu đồng ánh bạc…
Cửa nào cũng khóa chốt, cài then
Hỡi oan hồn định mệnh Đạm Tiên
Hỡi réo rắt tiếng đàn Kiều trầm bổng
Xin đừng dọa người yêu cuộc sống
Em bước lên gõ cửa cuộc đời
Đời của tôi ơi
Em mở vòng tay đón
Cuộc đời Kiều phải số trời đó chăng?
Nguyễn Du người đã yên nằm
Mà lời định mệnh vẫn thầm nhắc ai…
Khúc 2.
Mẹ em bảo
“Có một đấng thiêng đứng trên đầu trái đất
Đôi mắt nhìn khắp cả xa sau…”
Mẹ em tin như thế từ lâu
Và cầu mong số phận đừng phụ bạc
Niềm tin ấy chẳng bao giờ đổi khác
Chết chồng lủi thủi nuôi con
Mẹ không thể làm gì cho đời mẹ vui hơn
Số phận buộc mẹ vào cơ cực
Những lúc mẹ thầm thào với con về hạnh phúc
Cũng là khi lòng mẹ nguyện cầu
Ai đưa mẹ tới mai sau
Thiên đường của một hành tinh khác
Con kinh hoàng nhận nỗi đau mẹ chết
Cuộc đời này có số phận thật chăng?
Cuộc đời này có số phận thật chăng?
Từ mộ huyệt cõi âm vọng đáp
Hãy sống đi rồi biết
Vời vợi cao xanh chỉ thấy mây cười
Mỗi người chúng ta đều có riêng một cửa vào đời
Mẹ biết chọn cửa nào để sinh con sung sướng
Ôi thiên cơ sau cửa đóng
Có đấng nào mách bảo mẹ đâu
Đời con còn đó mai sau
Sống là điều mẹ nguyện cầu cho con..
Này cửa thếp vàng sơn son
Này cửa xanh rờn mây biếc
Này cửa nâu đồng ánh bạc…
Cửa nào cũng khóa chốt, cài then
Hỡi oan hồn định mệnh Đạm Tiên
Hỡi réo rắt tiếng đàn Kiều trầm bổng
Xin đừng dọa người yêu cuộc sống
Em bước lên gõ cửa cuộc đời
Đời của tôi ơi
Em mở vòng tay đón
Hỡi trời cao đất rộng
Đời bao nhiêu sắc mầu, bao cung bậc âm thanh
Sắc mầu nào chẳng vẽ nên tranh
Cung bực nào chẳng thành thơ, thành nhạc
Đại dương nào ẩn trong màu nước biếc
Chẳng sóng ngầm, mắt bão với phong ba
Không có con đường nào toàn bóng mát và hoa
Không có vùng trời nào toàn chim hót
Không có cây khế vàng trong cổ tích
Kho báu cũng không, dù có mật khẩu vừng…
Em đón nhận đời em sau một thoáng hãi hùng
Chôn mẹ, nuôi đàn em thơ dại
An phận ư? Mơ hồ sợ hãi
Sống vẫn là lời mẹ dặn thiêng liêng…
Khúc 3.
Thúy Kiều ơi, nàng nặng nợ Đạm Tiên
Trói mình trong định mệnh
Bẩy nổi ba chìm, lầu xanh am lạnh
Sắc tài năm tháng tàn phai
Tiền Đường tháo cởi nợ đời
Nợ đời không dứt được
Phật không cho nàng chết
Nàng phải tái hồi Kim Trọng ở trong thơ
Trói mình giấc chết như hoa
Trong đêm giấc chất dần dà như say
Sông Hồng đó, nọ Hồ Tây
Chết trong nước cuốn có ngày nổi lên
Kiểu gì chết cũng thấp hèn
Kiểu gì chết cũng làm hoen ố đời
Trên chết chóc muốn dập vùi
Trên đau thương mới là người, người ơi…
Đời bao nhiêu sắc mầu, bao cung bậc âm thanh
Sắc mầu nào chẳng vẽ nên tranh
Cung bực nào chẳng thành thơ, thành nhạc
Đại dương nào ẩn trong màu nước biếc
Chẳng sóng ngầm, mắt bão với phong ba
Không có con đường nào toàn bóng mát và hoa
Không có vùng trời nào toàn chim hót
Không có cây khế vàng trong cổ tích
Kho báu cũng không, dù có mật khẩu vừng…
Em đón nhận đời em sau một thoáng hãi hùng
Chôn mẹ, nuôi đàn em thơ dại
An phận ư? Mơ hồ sợ hãi
Sống vẫn là lời mẹ dặn thiêng liêng…
Khúc 3.
Thúy Kiều ơi, nàng nặng nợ Đạm Tiên
Trói mình trong định mệnh
Bẩy nổi ba chìm, lầu xanh am lạnh
Sắc tài năm tháng tàn phai
Tiền Đường tháo cởi nợ đời
Nợ đời không dứt được
Phật không cho nàng chết
Nàng phải tái hồi Kim Trọng ở trong thơ
Trói mình giấc chết như hoa
Trong đêm giấc chất dần dà như say
Sông Hồng đó, nọ Hồ Tây
Chết trong nước cuốn có ngày nổi lên
Kiểu gì chết cũng thấp hèn
Kiểu gì chết cũng làm hoen ố đời
Trên chết chóc muốn dập vùi
Trên đau thương mới là người, người ơi…
Tôi sẽ sống lâu, tôi sẽ sống dài
Tôi tuổi hai mươi, không nơi nào có được
Tôi sinh ra giữa cơn lốc xoáy tròn đất nước
Một ngàn chín trăm năm mươi
Cả dân tộc đổ xuống đầu giặc Pháp
Cơn phẫn nộ muốn làm người
Gian nan chỉ thấy môi cười
Bao máu đỏ nhuộm nên cờ chiến thắng
Hai mươi năm không ai ngồi đếm ngày đếm tháng
Những ngày sáu chín, bẩy mươi
Chẳng có nơi đâu hơn tuyệt diệu con người
Vai gánh nặng cuộc chiến tranh hủy diệt
Mỗi người dân đều nhận phần mất mát
Chia đều nhau bom đạn với cơm ăn
Khó chẳng riêng ai nên khó chẳng một mình
Chung số phận với nhân dân mà chiến đấu
Thúy Kiều ơi, thời tôi sống biết bao người đổ máu
Lúc tuổi hai mươi như nàng
Ai tuổi hai mươi chẳng kháo khát một môi hôn
Ai tuổi hai mươi không hẹn hò, ghen nhớ
Ai tuổi hai mươi chẳng ước ao làm chồng làm vợ
Vậy mà sống mãi tuổi hai mươi…
Em tuổi hai mươi như tất cả mọi người
Chọn số phận ở thời mình đang sống…
Muốn hỏi Kiều, hồn Đạm Tiên có hiện về báo mộng
Thời những trang Kiều bị tan nát đạn bom
Để một mai ai biết Kiều buồn
Đàn nàng gẩy không còn ai nghe nữa
Định mệnh đây, chúng tôi bay qua lửa
Cứu sống Kiều từng trang
Khúc 4.
Thúy Kiều ơi, sao chưa hết bàng hoàng
Đàn tan hợp vẫn âm chìm, âm lạnh
Sao cứ mãi oán than thiên định
Sở Khanh, ưng khuyển bầy đàn
Thời nào chẳng có ngay gian
Nhân định cần chi lời khóc thảm
Hai vai tôi kéo lặc lè đồ đạc nặng
Cũng như nàng, có thể nặng hơn
Có khác chăng, nàng chẳng một đoái thương
Xe đồ tôi ai qua đường cũng đẩy
Những mái tóc bạc phơ hay đỏ cháy
Những nét cười duyên dáng cũng xăn tay
Ai cũng nhận xe đồ tôi chở nặng hôm nay
Là chính xe đồ mình chở nặng
Xung quanh tôi không một ngày buồn vắng
Không một đêm cay đắng tủi hờn
Không một ai có thể giầu hơn
Không ruột thịt mà đầy nhà ruột thịt
Không họ hàng mà xum vầy thân thiết
Không mẹ cha mà đầy đủ mẹ cha
Tôi vượt lên mình thực chẳng êm ru
Nhưng đứng lại thì chưa ngày tôi nghỉ
Tôi cứ đi chuyên cần bền bỉ
Trông xa về phía trời hồng
Thúy Kiều ơi, như người sang sông
Tôi đưa đò cập bến
Năm chị em côi nghỉ dăm ngày trên bến
Sắp đến đoạn đường ra biển dài lâu
Cuộc đời mình chưa lặng gió được đâu
Đất nước chiến tranh nhân dân còn cơ cực
Khi cái chết vãi từ trên phản lực
Bom chùm, bom lửa, bom bi…
Đời còn nhiều gian khó phải qua
Để đến được mùa hoa sai, quả trĩu
Cơ thể của nhân dân cơ hàn đang phải chịu
Số phận mình là số phận của nhân dân
Soi gương đời nhìn thấy hết gian truân
Thấy hết gian truân để mà cười, mà sống…
Đường ra biển có thể dài năm tháng
Mất mát nhiều hơn, gian khổ cũng nhiều hơn
Nhưng một điều chắc chắn phi thường
Chúng tôi sẽ lên bờ vào một ngày nắng đẹp…
Bạn có nghe tiếng gõ cửa cuộc đời mạnh gấp
Vọng từ xa đang nối đến gần?
Là thi nhân xin chớ vội gieo vần
Dù hai chữ viết hoa Định Mệnh
Là nhạc sỹ tài hoa chớ vội ghi lên phím
Tiếng nhân định ầm vang…
Thúy Kiều ơi, tôi nghe rõ tiếng đàn
Nàng đang gẩy khúc nào mà bổng trầm réo rắt
Tiếng gõ cửa cuộc đời ngày thêm dồn, thêm gấp
Lắng nghe, lắng nghe… chính tiếng đập tay người
Chúng ta mở cửa cuộc đời
Và cầm lái con thuyền nhân định
Giữa biển lớn thuyền chúng ta lướt đến
Sáng toàn thân ánh sáng của con người!
Lúc tuổi hai mươi như nàng
Ai tuổi hai mươi chẳng kháo khát một môi hôn
Ai tuổi hai mươi không hẹn hò, ghen nhớ
Ai tuổi hai mươi chẳng ước ao làm chồng làm vợ
Vậy mà sống mãi tuổi hai mươi…
Em tuổi hai mươi như tất cả mọi người
Chọn số phận ở thời mình đang sống…
Muốn hỏi Kiều, hồn Đạm Tiên có hiện về báo mộng
Thời những trang Kiều bị tan nát đạn bom
Để một mai ai biết Kiều buồn
Đàn nàng gẩy không còn ai nghe nữa
Định mệnh đây, chúng tôi bay qua lửa
Cứu sống Kiều từng trang
Khúc 4.
Thúy Kiều ơi, sao chưa hết bàng hoàng
Đàn tan hợp vẫn âm chìm, âm lạnh
Sao cứ mãi oán than thiên định
Sở Khanh, ưng khuyển bầy đàn
Thời nào chẳng có ngay gian
Nhân định cần chi lời khóc thảm
Hai vai tôi kéo lặc lè đồ đạc nặng
Cũng như nàng, có thể nặng hơn
Có khác chăng, nàng chẳng một đoái thương
Xe đồ tôi ai qua đường cũng đẩy
Những mái tóc bạc phơ hay đỏ cháy
Những nét cười duyên dáng cũng xăn tay
Ai cũng nhận xe đồ tôi chở nặng hôm nay
Là chính xe đồ mình chở nặng
Xung quanh tôi không một ngày buồn vắng
Không một đêm cay đắng tủi hờn
Không một ai có thể giầu hơn
Không ruột thịt mà đầy nhà ruột thịt
Không họ hàng mà xum vầy thân thiết
Không mẹ cha mà đầy đủ mẹ cha
Tôi vượt lên mình thực chẳng êm ru
Nhưng đứng lại thì chưa ngày tôi nghỉ
Tôi cứ đi chuyên cần bền bỉ
Trông xa về phía trời hồng
Thúy Kiều ơi, như người sang sông
Tôi đưa đò cập bến
Năm chị em côi nghỉ dăm ngày trên bến
Sắp đến đoạn đường ra biển dài lâu
Cuộc đời mình chưa lặng gió được đâu
Đất nước chiến tranh nhân dân còn cơ cực
Khi cái chết vãi từ trên phản lực
Bom chùm, bom lửa, bom bi…
Đời còn nhiều gian khó phải qua
Để đến được mùa hoa sai, quả trĩu
Cơ thể của nhân dân cơ hàn đang phải chịu
Số phận mình là số phận của nhân dân
Soi gương đời nhìn thấy hết gian truân
Thấy hết gian truân để mà cười, mà sống…
Đường ra biển có thể dài năm tháng
Mất mát nhiều hơn, gian khổ cũng nhiều hơn
Nhưng một điều chắc chắn phi thường
Chúng tôi sẽ lên bờ vào một ngày nắng đẹp…
Bạn có nghe tiếng gõ cửa cuộc đời mạnh gấp
Vọng từ xa đang nối đến gần?
Là thi nhân xin chớ vội gieo vần
Dù hai chữ viết hoa Định Mệnh
Là nhạc sỹ tài hoa chớ vội ghi lên phím
Tiếng nhân định ầm vang…
Thúy Kiều ơi, tôi nghe rõ tiếng đàn
Nàng đang gẩy khúc nào mà bổng trầm réo rắt
Tiếng gõ cửa cuộc đời ngày thêm dồn, thêm gấp
Lắng nghe, lắng nghe… chính tiếng đập tay người
Chúng ta mở cửa cuộc đời
Và cầm lái con thuyền nhân định
Giữa biển lớn thuyền chúng ta lướt đến
Sáng toàn thân ánh sáng của con người!
Hà Nội 1970
NGHĨ VỀ THÚY KIỀU
Thơ Lý Phương Liên
* Báo Văn Nghệ số 369/ 1970
* XB lần thứ nhất: Thơ Ca Bình Minh, NXB Văn Học 2011
* XB lần 2: Thơ Vườn Năm Nhà 1, NXB HNV.
/Mời đọc tiếp: Triệu Xuân bình bài Nghĩ Về Thúy Kiều/
Kinh Thành Cổ Tích
VANDANBNN
Kinh Thành Cổ Tích
VANDANBNN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét