Thơ NGUYỄN NGUYÊN BẢY 99 KHÚC TẶNG LIÊN / 040. Hoa Đỗ Quyên/ 041. Sông Cái Mỉm Cười

Thơ NGUYỄN NGUYÊN BẢY
99 KHÚC TẶNG LIÊN 
NXB VĂN HỌC

040. Hoa Đỗ Quyên/
041. Sông Cái Mỉm Cười

040. HOA ĐỖ QUYÊN

Có thể con chưa nghe
 Hoa đỗ quyên gọi mùa cuốc cuốc
 Nhưng chắc chắn con đã đọc
 Thơ lòng Bà Huyện Thanh Quan
 Cha không phân biệt hoa chim
 Chỉ nghe tiếng thầm thào cuốc cuốc
 Trên bàn ngày xưa con ngồi học
 Cha chưng chậu đỗ quyên hồng
 Hoa vồng tươi từng cánh mắt buồn
  Ngóng người ly hương xa hút.

Cha đã xa kinh thành cổ tích
  Hăm nhăm năm ăn Tết Sài Gòn
Tha hương trên đất nước mình
  Lòng nhủ không nơi nào quê người đất khách
  Vậy mà mỗi năm những ngày cận Chạp
Vẫn nao lòng bóng nhạn trời quê
Tha thẩn tìm lối hồn về
  Bỏ xác đứng ngồi cô chiếc
Nhớ ngan ngát hương trầm Phát Lộc
Tìm hương nhang nghi ngút Pháp Hoa
  Nhớ mưa phùn gió bấc cắt da
  Đón gió đêm đông Sàigòn se lạnh
  Bánh chưng nào không là bánh
Sao cứ ngẩn ngơ nếp cái hoa vàng
Tay cầm cành mai Nam
  Trí tưởng tượng thăng hoa đào Bắc
Phút giao thừa nhớ quê da diết
Cầu truyền hình hiện bóng hồ Gươm
  Cũng may trào hết ngấn buồn
  Òa vui đầy nhà sum họp
  Ba ngày Tết
Dưới mỗi mái nhà là một quê hương.

Nhưng năm nay đích thực tha hương
Dù có đào Nhật Tân bạn tặng
Dù có bánh chưng nếp cái hoa vàn
  Sao lòng chẳng thức bước chân
Đi vào đi ra lạnh lẽo
  Sáu mươi tuổi bây giờ mới hiểu
  Đêm đông ai hát tết buồn
Thèm cồn cào một tiếng gọi ông
  Tiền mới ngủ vùi phong bao đỏ
Gượng cười ra ngõ
Lì xì trẻ nhà bên xin một lời mừng
Về nhà dở ảnh cháu con
  Chỉ thấy tuyết rơi trắng xóa
Không nỡ chất thêm buồn mắt vợ
Ôm vai nịnh một câu tình
Ngọt mơ hồ miếng mứt trắng tinh
Căn nhà trống phủ đầy những tuyết
Không sum họp làm gì có tết
  Đỗ quyên đầy chậu ngẩn ngơ.
  Cởi buồn khai bút lụy thơ
Thương cháu con chảy nhòe giấy viết
Xứ tuyết ấy làm gì có tết
Quê người đất khách con tôi
Áo cơm đời nặng thế áo cơm ơi
  Cánh cò trắng lội mò tuyết trắng
  Vợ khiêng chồng gánh
  Mang về nhà thì tuyết đã tan
Bạn tây nào gửi biếu bánh chưng
  Bạn đầm nào gửi hoa cắm tết
Tìm đâu ra tình ruột thịt
Sum họp một nhà đề thấy quê hương
Xứ ảo thiên đường Ba ngày tết
Ai chia sầu xa xứ với con ?
Bỗng chuông điện thọai đổ dồn
Ríu rít cháu con mừng tuổi
  Già rồi ư sao cháu con chúc cha trẻ mãi ?
Tan tan cười cho con cháu biết mình vui
Tan tan cười gọi nở đào mai
  Không gọi mùa xuân cũng đến.
Chậu đỗ quyên trên bàn buồn lặng
  Nghe tan tan cười nói cái gia gia
Ngấn buồn trào hết mắt hoa
  Se sẽ nở một vồng hồng rực rỡ.


041. SÔNG CÁI MỈM CƯỜI 

Sông mở lòng trang nghiêm
 Nước không trôi đỏ vắt
 Anh thả tro bụi cha vào sông
 Xin mát mẻ hồn
  Hồn cười trong nước
 Anh hái những lá cỏ mật
 Thả xuống sông làm thuyền
 Hồn ngồi lên thuyền
  Mắt níu bờ da diết
 Đê kè thổ đất
 Thương nhớ lòa tròng
 Thương nhớ không bật khóc
 Làm sao nước mắt xuống thuyền
 Để khẳm những khoang cỏ mật
 Tấm lòng một người con
 Tiễn cha về cực lạc
 Anh nghe thoáng một triền gió ngát
 Sông Cái mỉm cười
 Từng đàn cỏ mật chèo khua...

+

Như chỉ mới tối hôm qua
Áp thấp gió mây cờ xí
  Quân hồn ngợp trời nước lửa
  Chiến thuyền phủ kín sông trăng
  Cha thiêm thiếp nằm nghe bão nổi
  Qua lời kể của thằng cháu nội
Truyện Tam Quốc tranh hùng
Giọng bi bô sang sảng giống hệt ông
Tích quá quan trảm lục tướng
Anh như thấy nụ môi cha nở mỏng
Hoa từng cánh se khô
Bay sang môi con anh đỏ chót mơ hồ
Thành ròn cười khanh khách
  Anh linh cảm trời đang gần gang tấc
  Trong bước chân cha
  Và đất trong mắt cha
  Thăm thăm hun hút
  Anh như nghe âm thanh gọi nấc
  Con anh quì áp mặt ông
  Hai ông cháu thì thầm
  Điều sau này anh mới biết
  Ông cho cháu nốt nụ cười
Trước khi ra bến đò sông Cái
Du sông tan bão nắng hoa...

+

Như chỉ mới trưa hôm qua
  Vợ anh đun nước lá thơm mời cha tắm nhọc
  Lần đầu tiên trong đời anh thấy cha khóc
  Vợ anh quýnh quáng van nài
  Mặt cha mưa cười
  Mưa tan vào nước lá thơm
  Khói sương một nhà hơi ấm
  Anh giúp vợ lau khô mình cha
  Bồng gió lên giường
  Giọng cha hoan lạc lạ thường
  Lúc cha sinh ra đỏ hỏn
  Mẹ của cha tắm rửa cho cha
  Mấy ai được hưởng tuổi già
  Nước thơm con dâu tắm mát
  Anh nắm tay cha hít hà hương nước
  Lửa hồng dưới bếp hoan ca

+

Như chỉ mới sáng hôm qua
  Mẹ anh đi nuôi con dâu ở cữ mới về
  Ông ngồi bên cửa sổ
  Giỗi già hờn vợ
  Bà men ngồi xuống bên ông
  Cong mềm lưng nhớ
  Hai bàn tay tìm nhau
  Một tay gầy
  Một tay khô
  Mộc mạc lời năm mươi năm trước
Tình ngỏ vụng về
Tôi đi xa ai hát ông nghe
Cháu nội thì chưa vỡ giọng
Con dâu công việc bộn bề?
Sáng nào tôi chẳng nghe bà hát
Ngàn cây số có gì xa với gió
Có gì xa với lòng
Năm mươi năm tiếng hát thức bình minh
Nhưng chiều chiều làm sao khuây nhớ?
  Nhớ thùng nước tắm cho tôi?
Tay gầy tay khô cười ra nước mắt
Anh nghe trộm những lời quy tước
  Biết tình không có tuổi già..

+

Vẫn là mới tối hôm qua
  Anh ngồi hiu hiu đắng chát
Buồn mình chẳng chút công danh
  Để mẹ cha mát mặt
  Chợt cha hỏi anh điếu thuốc
  Tự mình lóng ngóng quẹt diêm
Xanh leo ngọn lửa
Suốt đời cha không hút thuốc
Ôm ngực rúc một cơn ho
  Lại hỏi nhà mình có rượu
  Ngơ ngác anh rót Làng Vân
  Cha nhấp môi mặt lửa
  Ho ra tiếng cười
  Mát mặt tuổi già ơi
  Con tôi muốn công danh bổng lộc
  Để xây lấu Đồng Tước
  Cho cha hưởng sướng Nhị Kiều
  Rồi cha hát Kiều
Tiền Đường ngộ thành sông Cái
  Sông luân hồi miệt mải
  Cho phù sa muôn đời
  Chẳng chút chi đòi lại
  Chỉ đòi còn mãi dòng sông
  Cha nhìn anh mắt xuất thần hồn
Ngâm nga bài thơ anh viết về sông Cái
  Sóng lòng phụ tử ngân nga...

+

Vẫn là mới sáng hôm qua
  Cha thức kể giấc mơ vể làng
Vợ chồng người nhà đò chở cha qua sông
  Cô vợ chèo đò
  Người chồng ngồi bên cha vì lo cha té ngã
  Ôi tuổi già thật tệ
  Cha từng lội qua sông như một con kình
  Cha về gặp lại đồng xanh 
  Gặp lại những thằng Cu cái Gái
Khoanh tay chào hỏi như chim
Cỗ bàn rạp tiệc liên hoan
  Sao cha chỉ thèm củ khoai năm Dậu
  Củ khoai thờ ngoài đình làng
  Cha thắp nhang tạ củ khoai thần
  Trước một lễ hội rước dâu
  Áo đỏ áo xanh trăm sắc ngàn mầu
  Rồng rắn lên đê Sông Cái nước to
  Xuôi về xuôi rất vội
  Xuôi theo cả sắc mầu chói lói
  Bóng đoàn người rồng rắn trên đê
  Cha bỗng nghe tiếng bà nội hát
  Tiếng hát mía ngọt
Cha chạy theo tiếng hát của bà
  Gọi mẹ
  Giật mình mới biết chiêm mơ
Vài ngày nữa là Rằm tháng Bảy
Sông cái nước đang to
Nhưng làng mình không còn lo lụt nữa
Cha ngồi tưởng bóng sông quê
Triền cỏ bờ đê say nắng

+

Vẫn là mới tối hôm qua
Trăng xanh cành bưởi
  Đôi bạn tình không tuổi
  Uống trà thoại yêu
  Lần đầu tiên thấy mình lòng tôi chiêng trống
  Trống chiêng một đống núi ngồi
  Lạc mắt nhìn công nhìn phụng
Phô khoe ngũ sắc vây mình
Công phụng làm sao bằng núi
Tôi hằng ao ước tựa lưng
  Ngày mình sinh cho tôi thằng cả
  Tôi nhìn thấy trên dòng sông Cái
  Bao nhiêu là cầu lụa
  Trên cầu xoan ghẹo giao duyên
  Còn tôi thấy toàn lửa ngọ
  Chàng lực điền mồ hôi mật ứa
  Tưới mát cánh đồng xanh
Ngày mình theo tôi buôn bè
  Vào chợ tiền đầy tay nải
  Lại phụng lại công múa vái
  Mắt mòn nhìn gái một con
  Đồng tiền gieo họa
  Đồng tiền gieo buồn
  Ai bảo mình ham cờ bạc
  Ai bảo mình say rượu chè
  Mình mê cô đằu trống phách
  Cắt sợi tình ra
  May mà đôi mình tỉnh ra
  Quẳng tiền xuống ghềnh sông Cái
Mình lại là mình lực điền   
Tôi lại là tôi trồng dâu, ươm kén
Tiếng hát ban mai mình liệng
Tôi nghe mát cả đồng xanh
Tôi muốn đêm nay được nghe mình hát
Tôi đã hát mình nghe cả đời
  Mà mình vẫn cứ tình trai
Vẫn cứ đòi nghe tôi hát
Mình uống chén trà này tôi rót
  Như hồi mình mới đôi mươi
Tay cha run chén đợi lời
Chén tình mẹ đón nâng môi
Lời tình lầm thầm như hát
Say lịm cha đong đưa vai
Hoa vườn nhà bên thơm ngát
  Một vùng sông gió thiên thai

+

Vẫn là mới thức ban mai
Cha đưa anh bức thư gửi người con trưởng
  Lần đầu tiên cha viết dối các con
  Về sức khỏe mình
  Chữ nghĩa từng dòng núi lở
  Giấy trắng vãi tung đất đá
Đất nước dài bao nhiêu đường sá
Tiền đâu ra vào thăm thỏa nhớ thương
Cha gửi những cái hôn
Cho khắp lượt cháu con nội ngoại
Cha bảo cha còn sống mãi
Đọc thư đừng đứa nào buồn
  Anh không dám buồn
  Gửi lá thư đi
Anh linh cảm thấy bao nhiêu lửa nắng
  Trút xuống đời cha
Sông hồn bắt đầu sôi
Khí hồn bắt đầu thăng

+

Vẫn là mới sáng hôm qua
  Cha gọi thân yêu quây lại bên giường
  Dặn những lời đỏ thắm
  Với anh Bà nội sinh cha nơi bến sông
Bà đang đến đón cha về
  Hãy để thân xác cha về với Mẹ
  Đừng cỗ bàn nhạc hoa cờ xí
  Với mẹ anh
  Mình đừng khóc tiễn chân tôi
Tôi đi trước đào cho mình cái giếng
Hoa chanh mình tắm thơm chiều
Với vợ anh
Nước non còn bởi còn người
  Bể mặn bởi nước mắt đời yêu nhau
  Với con anh Ngực ấm không lời
Cháu nội ôm ông vỡ khóc
Cha nhìn thân yêu khắp lượt
  Thiêm thiếp mặt mơ

+

Cửa mả mở
Với anh ba ngày như mới hôm qua
  Một đời như mới hôm qua
  Cha anh còn sống hôm qua
  Mà hôm nay đã âm dương hai cõi
  Cha ơi!
Anh hơ hải gọi
Chỉ nghe tiếng cha đáp phía hôm qua
Hôm qua không thể nào sống lại
  Để anh nâng giấc ngủ cha
  Để anh dâng cha tờ báo mới
Để anh rót hầu cha chén trà
  Để anh gục đầu vai cha những ngày đen tối
Rằng đích anh tới
Vườn đời đầy hoa
Mà chân anh đã tới cổng vườn
Anh sẽ hái nụ cười thương
Trả lại môi cha tạ tội
Ngoảnh lại sau lưng toàn là ngày hôm qua
Tiếc thương chót lưỡi
Hối hận đầu môi
Tại sao anh không là thế này
Tại sao anh không là thế khác
Cho đời cha hoan hỉ những hôm qua
Để những hôm qua bớt buồn bớt cực
Cha cũng là người bằng xương bằng thịt
Nào phải thánh thần chi
  Mà anh để cha ăn mây uống gió
  Nuôi anh một đời vô tích sự
Anh bật khóc thành tiếng
Nước mắt tràn đê
  Chảy xuống sông
  Lạ kỳ chưa Sông Cái mỉm cười
Trôi đi những thuyền cỏ mật

Cha đứng trên thuyền
Thuyền cười trên sóng nhấp nhô
Cha chầm chậm hóa thân vào sông Cái...

+

Ai bảo nước đi nước không trở lại
  Nước trôi rồi nước thăng mây
Mây chín lại rụng về làm nước
  Sông chảy qua làng
Thuyền cỏ mật đậu xanh mặt bến
  Cha hỏi thăm đoàn người gồng gánh phù sa
Có ai là con cháu
Nghe cha hỏi choáng choàng anh gọi
Chỉ thấy môi sông Cái hồng cười
Đón gạo thơm và muối trắng
  Con trai anh rắc xuống như hoa
Và dòng sông nắng trôi qua..

Hai cha con lững thững về làng
  Mỗi người mang theo theo một dòng sông Cái

Trong anh sông Cái mỉm cười
Và anh tin lòng con anh sông Cái cũng mỉm cười...

Sài Gòn 1983
Thơ NGUYỄN NGUYÊN BẢY
99 khúc tặng Liên