Bạn bè và nhiều người quen biết thường gọi Nguyễn Nguyên Bảy là “Thầy Bảy”. Không chỉ bởi anh thông thạo về tử vi, tướng số; còn hơn thế nhiều, bởi ngay từ thời trai trẻ anh là người luôn luôn biết linh hoạt, cơ động cải biến hoàn cảnh; làm chủ được cuộc đời mình, để biến báo khôn lường, để “thoát hiểm” trong những tình thế ngặt nghèo.
“Ma trận tình” theo cách đặt tên của Thầy Bảy, hay lưới tình, mê lộ, mê cung tình, thiên la địa võng tình… gì gì đi nữa cũng là chốn trai trẻ rất dễ sa chân vào. Nhân vật “Tôi” tựa như giãi bày tâm tình ngay từ trang một.
Và cô gái đầy tự tin, đầy bản lĩnh để tự phác họa chân dung mình:
“Tôi đậu tú tài năm mười bẩy. Không quá hợm mình để khoe rằng tôi xinh đẹp, nếu không muốn nói là rất đẹp. Tôi say mê chính sắc đẹp của mình. Mỗi khi tắm, tôi ngắm mình trước gương. Khuôn mặt cân đối. Nước da lụa. Hai mắt to đằm, lúng liếng như cười. Mũi cao giống ba. Môi mọng và đỏ như môi má. Vú trắng tươi, hình sừng, đẹp hơn vú má. Khai hội đời mình như thế nào đây? Tôi thường hỏi câu hỏi ấy trước mỗi ban mai”.
“Tôi đậu tú tài năm mười bẩy. Không quá hợm mình để khoe rằng tôi xinh đẹp, nếu không muốn nói là rất đẹp. Tôi say mê chính sắc đẹp của mình. Mỗi khi tắm, tôi ngắm mình trước gương. Khuôn mặt cân đối. Nước da lụa. Hai mắt to đằm, lúng liếng như cười. Mũi cao giống ba. Môi mọng và đỏ như môi má. Vú trắng tươi, hình sừng, đẹp hơn vú má. Khai hội đời mình như thế nào đây? Tôi thường hỏi câu hỏi ấy trước mỗi ban mai”.
Mãi mươi, mười lăm trang nữa ta mới biết tên cô là Long với một “sơ lược lý lịch” vắn gọn: Sau ngày Sài Gòn thuộc chính quyền mới, đã từng nhận làm thư ký cho ba vị giám đốc, mỗi vị dăm ba ngày hoặc nửa tháng để rồi “good bye” vì “máu dê” của các vị. Được một đạo diễn rủ rê làm phim, gặp thêm một con dê khác.
Là con chiên của Chúa, Long trở về làm thư ký của Cha Minh Đức, một vị linh mục kiêm giám đốc một xưởng in. Xưởng in chuyển qua tay Bẩy Trọng- một giám đốc cách mạng, từng tập kết ra Bắc, từng được du học ngành in ấn tại Đông Đức. Cha Đức Minh nuối tiếc công việc kinh bang và những dự kiến hiện đại hóa cơ sở in ấn của mình chuyển qua tay người khác, Cha cầm lòng đưa Long sang làm thư ký của Giám đốc Bẩy Trọng.
“Ma trận tình” được khai triển mọi diễn tiến vẫn độc nhất bằng một giọng kể của “Tôi” tức Long. Mổ xẻ, phanh phui tính cách, dục vọng có thực và dục vọng được che đậy của những người tham gia vào câu chuyện, đặc biệt là của Cha Minh Đức và giám đốc Bẩy Trọng; mổ xẻ, phanh phui nội tâm, các trạng huống cảm xúc, khát vọng sống, khát vọng yêu của chính mình. Xin được nhấn một điều: Tất cả vẫn bằng giọng kể của “Tôi”.
Sự cứng tay của tác giả Nguyễn Nguyên Bẩy mong được ghi nhận, trước hết, ngay từ điểm này. Bởi lẽ thường tình ai cũng biết, đan cài chi tiết một truyện ngắn, thậm chí một truyện vừa chỉ với ngôi thứ nhất có thể làm được.
Nhưng chuyển tải chất tiểu thuyết, mà cốt kịch ít nhiều gắn bó với những dấu ấn thời cuộc, với những xung đột giữa thế lực này thế lực kia mà cứ khư khư một cái “Tôi” đâu phải là điều đơn giản. Dùng mũi dao cái “Tôi” để lọc lách các trạng huống tâm lý đâu phải là việc dễ. Nhưng ngòi bút đầy bản lĩnh và kinh nghiệm nghề của Nguyễn Nguyên Bẩy đã tài tình vượt qua được thử thách này.
Dẫn ra vài ví dụ.
“Tôi vốn là cô gái chỉ thích người khác chú ý tới mình, bất cứ ở chỗ nào cũng muốn thành nhân vật trung tâm, thu hút mọi ánh nhìn. Tôi có thủ thuật lôi cuốn sự chú ý ấy. Bằng một ánh mắt thì thầm. Bằng một câu nói nũng. Bằng một chuỗi cười long lanh âm thanh. Và bằng cả cái nhan sắc trời cho. Nhưng phút giây này tôi tự biết mình là ai. Tôi đang là tâm điểm của mọi luồng nhìn” (Long-nhân vật thuật chuyện).
“Tôi vốn là cô gái chỉ thích người khác chú ý tới mình, bất cứ ở chỗ nào cũng muốn thành nhân vật trung tâm, thu hút mọi ánh nhìn. Tôi có thủ thuật lôi cuốn sự chú ý ấy. Bằng một ánh mắt thì thầm. Bằng một câu nói nũng. Bằng một chuỗi cười long lanh âm thanh. Và bằng cả cái nhan sắc trời cho. Nhưng phút giây này tôi tự biết mình là ai. Tôi đang là tâm điểm của mọi luồng nhìn” (Long-nhân vật thuật chuyện).
”Khi con người ta, như Cha chẳng hạn, khi đã được Chúa giải thoát cho những ham muốn trần tục, thì dù đứng trước một đàn bà lõa thể, Cha cũng không chao dục, mà chỉ chiêm ngưỡng nét đẹp do Chúa ban thưởng cho con người” (Cha Minh Đức).
“Anh đã thấy những người anh hùng một thời của anh giờ đang múa kiếm giữa chợ. Đau lòng lắm. Chúng ta quá say mê chiến thắng, tự hát cho nhau nghe mãi một khúc chèo, dù hay mấy cũng phải chán. Chủ nghĩa xã hội chẳng thể đẹp hơn chủ nghĩa tư bản trong lý thuyết mà hòng thuyết phục được con người” (Giám đốc Bẩy Trọng).
“Khai hội đời mình như thế nào đây? Tôi thường hỏi câu hỏi ấy trước mỗi ban mai” (lời Long). Cô gái có một vẻ đẹp trời phú, có học vấn, thông minh, nhậy cảm, biết ủng hộ, bảo vệ cái đẹp, cái mới. Ý thức được tất cả những thế mạnh ấy của bản thân khiến Long không chỉ có cá tính lạ mà còn thực sự có bản lĩnh. Một cô gái như vậy luôn luôn trăn trở với câu hỏi sẽ nhập cuộc trước hết là với Tình yêu, sau nữa với hạnh phúc gia đình là điều đương nhiên.
Tiểu thuyết “ Ma trận tình ” mở màn khi Long đã chịu “ thua cuộc” khi muốn “ khai hội đời mình” với Cha Minh Đức; cô gái đã bị cuốn vào một cơn xung động tình yêu mới- Giám đốc Bẩy Trọng. Kín đáo, kiềm nén nhưng không kém phần sôi sục, mãnh liệt Cha Minh Đức cay đắng, sót sa khi phát hiện ra con chiên ngoan đạo của mình bỗng tôn thờ một thần tượng mới Cha không ngờ được.
Mà biết làm sao được khi Cha Minh Đức tự giác đồng ý để Long chuyển qua làm thư ký riêng cho Bẩy Trọng. Bởi Cha muốn Long “ ... là cầu nối giữa quá khứ oanh liệt của Cha và hiện tại nhiều bi thương mà cha đang gánh chịu, với những dự tính tương lai của Cha trên đường trở về giành lại nhà máy”.
Thú thật, đọc tới đây tôi đã nơm nớp nỗi lo “Ma trận tình” sẽ lăn theo vết xe cũ thông qua một cuộc tình để thể hiện cuộc chiến giữa Mới và Cũ; giữa niềm kiêu hãnh, sự chủ quan thái quá của kẻ thắng trận với nỗi đắng cay, chua sót đến hậm hực, bầm gan tím ruột của kẻ bại trận..v..v.. Giữa trận chiến đó, một cô gái như Long sẽ là vật hy sinh.
Bởi Long “khai hội đời mình” tại Sài Gòn đâu đó vào giữa thập niên những năm 1980 khi Long và bè bạn của cô vẫn phải tổ chức “chui” những tối khiêu vũ; vẫn bị truy hỏi vì sao không chịu tham gia những tổ chức như đoàn thanh niên, công đoàn…
May sao, “Ma trận tình” biết lánh xa thói quen dễ dãi của văn chương nước ta một thưở. “Ma trận tình” nguyên xi là một truyện tình, kiểu những chuyện tình muôn thuở như “Romeo và Juyliet”, “ Đỉnh cao gió hú”, “ Dòng nước mùa xuân”, “Anna Karenina”…
Cha Minh Đức và Giám đốc Bẩy Trọng- hai con người của hai thời buổi, hai đối cực và trong cái Tam giác Tình yêu của “Ma trận tình” cũng có thể coi là hai địch thủ của nhau. Nhưng hóa ra Cha Minh Đức và Giám đốc Bẩy Trọng có những điểm rất giống nhau. Hoặc, họ “tuy hai nhưng một“.
Người viết những dòng này không muốn làm giảm đi hứng thú của bạn đọc khi tiếp xúc với “Ma trận tình” nếu vụng về thuật lại những diễn thái tâm lý, những toan tính, những ngụy biện, trí trá của cả hai người đàn ông- nhân vật chính của tiểu thuyết, khi họ buộc phải đặt lên bàn cân giữa những xúc động, những rung cảm với những gì được coi là trách nhiệm, là nghĩa vụ để vật vã, nhọc nhằn lọc lựa câu hỏi nên, không nên.
Nhà văn Nguyễn Nguyên Bẩy ở phương diện mổ xẻ tâm lý, đối lập để so sánh, khắc họa các mảng sáng tối trong tạo dựng tính cách Cha Minh Đức và Giám đốc Bẩy Trọng sẽ lại xuất hiện trước chúng ta với vai trò “Thầy Bẩy”. Chữ nghĩa chọn lọc, gạn chắt. Suy tư, lý giải rành rõ, đầy sức Thuyết phục.
Trong cấu trúc tiểu thuyết rất biến báo, đặc biệt “Thầy Bảy” sính dùng và dùng thành thục thủ pháp montagiơ điện ảnh, phá vỡ logic thói thường tìm tới thứ logic hiệu quả nhất, ấn tượng nhất. Hóa ra, hai gã đàn ông - hai nhân vật chính trong truyện đều là hai thằng hèn. Chí ít ra là hèn trước rung động đích thực của con tim mình, sau đó trước một nhan sắc trời cho! Nhà văn đã giành hết tình yêu, nỗi xót xa niềm cảm thông chia sẻ cho một thân phận Nàng Kiều thời hiện đại.
Dù nữ nhân vật Long của “Ma trận tình” không phải trải qua những quăng quật, vật vã đến ê chề, nhục nhã như Thúy Kiều, nhưng quả là Long cũng đã gặp rặt những Mã Giám Sinh, Sở Khanh thời bây giờ. Sự đắng cay, nỗi thất vọng chưa xô đẩy Long đến bước phải trẫm mình xuống một khúc sông nào đó, nhưng ở cuối phần truyện ghi lại cho con cái Long dường như cố tình không muốn nhắc tới người chồng của mình là ai!
Không đao to búa lớn, không quy kết tội trạng, nhưng bạn cứ đọc “Ma trận tình” đi, bạn sẽ cảm nhận ra hơi thở hổn hển, nghẹn đứt; thái độ cố tỏ ra tỉnh táo, bình thản để mọi chuyện được khách quan, hợp lý nhưng đầy cuống quýt, bối rối; sự sót sa đến đứt ruột gan trước những gì phải chứng kiến của Long - nhân vật chính, người thuật chuyện cũng tức thị của nhà văn-người ghi chuyện. Với “Ma trận tình” quả là khi cầm bút, “Thầy Bẩy” đã “giỏ máu năm đầu ngón tay”.
TÔ HOÀNG
(Kiến thức gia đình số 28)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét