CON TẰM RÚT RUỘT NHẢ TƠ
(32 Khúc Đò Đưa Thơ & Văn xuôi)
NGUYỄN VĂN HÒA
27. NGỌC TÌNH
VÀI CẢM NHẬN KHI ĐỌC TẬP THƠ CHẠM KHẮC SÔNG VÀM
CỦA NHÀ THƠ NGỌC TÌNH
(Nhân đọc tập thơ Chạm khắc sông Vàm của nhà thơ Ngọc Tình,
Chạm khắc sông Vàm là tập thơ thứ 5 của nhà thơ Ngọc Tình. Tập
thơ có sự chín chắn và chắt lọc hơn so với 4 tập thơ trước (Hoa cau (2015),
Nắng trao mùa (2017), Nghiêng bậc của đêm (2017), Đợi mùa (2018)). Đó là kết
quả của sự lao động miệt mài, nghiêm túc, cẩn trọng của một người đàn làm thơ
và yêu thơ “thuần khiết” ở vào tuổi xế chiều của cuộc đời. Chị lặng lẽ viết như
để thỏa nỗi đam mê và xem nó như là nơi đáng “tin cậy” nhất để mình giãi bày
những nỗi niềm sâu kín của lòng mình quanh những buồn vui thế sự. Chỉ trong
vòng 5 năm, Ngọc Tình đã in được 5 tập thơ thì đó là điều rất đáng được ghi
nhận. Đọc thơ chị, càng về sau càng thấy rõ những bứt phá và già dặn trong cách
thể hiện; sức viết ngày càng sung mãn và tạo được dấu ấn riêng đối với người
đọc.
Chạm khắc sông Vàm gồm 63 bài thơ, là 63 điệu khúc về tình yêu
và sự sống. Ở đó thể hiện một hồn thơ chân thật mà mới mẻ; gần gũi, giản gị
nhưng sâu lắng; rất mực chân thành mà giàu sức gợi nên dễ đi vào lòng người
đọc. Mỗi câu, chữ trong thơ Ngọc Tình là cả những tình cảm được nhà thơ “ký
gửi” vào đó. Vốn là một người nhạy cảm, tinh tế và giàu lòng trắc ẩn nên những
gì xảy ra đều để lại trong lòng nhà thơ những dấu ấn khó phai mờ. Một cơn gió,
một giọt nắng, một ngọn cỏ, một chiếc lá, một cánh chim, một ánh trăng... cũng
làm cho chị xao động tâm hồn.
Với chị, mọi thứ trong cuộc sống này đều rất quan trọng cần phải
quan tâm và có trách nhiệm với nó. Đặc biệt là tình yêu - thứ tình cảm thiêng
liêng mà mỗi chúng ta cần phải nâng niu, gìn giữ, đắp bồi. Gió bay đi nhưng
tình yêu ở lại/ Bến sông quê sương tím đã để dành (Tình yêu ở lại).
Sự trân trọng, biết sẻ chia, hiểu người hiểu mình, biết người
biết ta là những phẩm chất nổi trội ở con người chị. Do vậy, không khó để người
đọc nhận ra trong thơ Ngọc Tình bao giờ và lúc nào nhà thơ cũng luôn hướng đến
điều nhân văn ấy. Lời thơ nhẹ nhàng nhưng khơi gợi biết bao suy ngẫm đối với
độc giả. Tình yêu trong thơ Ngọc Tình không phải chỉ là tình yêu đôi lứa mà ở
đó có cả tình yêu với cỏ cây, hoa lá, dòng sông...; tình yêu với mảnh đất quê
hương, yêu mẹ cha, tiên tổ. Đặc biệt, chị cũng dành nhiều tình cảm với mảnh đất
và con người (Tây Ninh) đã che chở, nuôi dưỡng chị trong suốt những năm tháng
công tác cho đến lúc nghỉ hưu. Do vậy chị viết nhiều, nhắc nhiều về vùng đất
này cũng là điều dễ hiểu. Những địa danh như Lò Gò, Tà Lọt, Cẩm Giang, Gò
Chai... được nhà thơ đề cập đến với tình cảm thân thương đến lạ. Đó là những
vùng đất gắn với những chiến tích oai hùng, nơi đó có những bà mẹ, người cha,
người con sống tình nghĩa thủy chung. Họ sẵn sàng dâng hiến cả tuổi thanh xuân,
hy sinh vì nghĩa lớn. Vì thế, những người còn sống hôm nay mãi không bao giờ
quên sự cống hiến của các thế hệ cha ông. Họ đã đổ cả mồ hôi, nước mắt và máu
xương để chúng ta có được cuộc sống hòa bình.
Tổ quốc ơi hạnh phúc đong đầy
Chúng ta không quên - đồng đội tuổi hai mươi chưa một lần gắn
huân chương
nằm lại
Tiếng cỏ thở - tiếng các anh rầm rì hát mãi
Thiêng liêng đất mẹ Việt Nam.
(Tình yêu người lính)
Chiến tranh là gắn liền với đau thương và chết chóc, là nỗi đau
đến khôn cùng của những người mẹ, người vợ có chồng tham gia kháng chiến. Và
rồi, có những số phận không may họ đã mãi mãi nằm lại nơi chiến trường.
Ngày hòa bình cờ đỏ thắm vàng sao
Vợ đợi chồng cùng con xa biền biệt
Giấy báo tử về một bóng hình tê buốt
Một triền sông hoa rụng trắng nghẹn trôi
Bao bà mẹ cạn khô nước mắt, bao người vợ chờ chồng trong vô
vọng. Nỗi đau chồng chất nỗi đau. Các anh đã hóa vào hồn thiêng sông núi! “Thế
kỷ hai mốt rồi mẹ vẫn đợi chồng, con”.
Một tên con rắc tro bụi núi ngàn
Một nghĩa trang một mộ chồng nhang khói
Con ở đâu? Tấm hình như muốn nói
Tiếng mẹ ru - ru vọng chiếc nôi xưa
(Nỗi niềm người mẹ)
Đứng trước rừng Lò Gò, nhà thơ dâng lên cảm xúc:
Lò Gò ơi! Ta để tay trước ngực
Mãi yêu em tất cả trước sau
Mãi yêu em dù tóc đã phai màu
Rừng chở che hôm nay và mãi mãi
(Rừng Lò Gò và em)
Đặc biệt là dòng sông Vàm Cỏ như một nhân vật trữ tình vắt ngang
qua, đi vào thơ chị làm người đọc nao lòng:
Nơi tôi ở ong gom từng giọt nắng
Tây Ninh ơi! Vàm Cỏ tím câu thơ
Ai xốn xang
tóc bồng bên bến lặng
Với riêng em sóng vỗ nhẹ đôi bờ
(Nơi tôi ở)
Là người đã trải qua những năm tháng khó khăn nên chị thấm thía
nỗi nhọc nhằn, vất vả và cả sự khổ đau. Hoàn cảnh lịch sử ấy đã tạo cho chị sức
bền, sự chịu đựng để vượt qua mọi gian nan. Hoàn cảnh gia đình, thời cuộc có
những tác động nhất định đến cuộc đời mỗi một con người. Ảnh hưởng thế nào và
xử lý làm sao để cuộc sống ổn định là cách mà mỗi cá nhân phải tự linh hoạt ứng
phó. Với chị, trong hành trình cuộc đời mà chị đi qua, dù có những ngã rẽ nhưng
chị đã biết tự điều chỉnh và khéo vun vén nên mọi thứ đều êm đẹp. Vốn là người
nặng nợ nghĩa tình nên chị vẫn không thể nào nguôi quên những năm tháng của quá
khứ.
Ngày ra đi mảnh trăng vỡ thẫn thờ
Hạt sương nghiêng rụng ướt vai thiếu nữ
Mấy mươi năm rớt ngang giấc ngủ
Định hình nhân nghĩa ru xa.
(Quê hương)
Điều đó không có nghĩa là chị không có nhưng nỗi khổ đau riêng.
Những nỗi đau chị như chôn chặt, giấu kín cho riêng mình nhưng đôi lúc cũng
trỗi dậy làm cho trái tim người đàn bà vẻ ngoài tưởng “kiên cường” ấy cũng phải
rỉ máu.
Có thể cuộc chia ly về tình yêu vắt kiệt bài thơ
Mùa ở lại người còn - người mất
Trái tim nhỏ cớ gì chứa chất
Nỗi đau - vắt kiệt bài thơ
(Vòng nguyệt quế mờ xa)
Thơ Ngọc Tình thể hiện tính chất trữ tình ở cách cấu tứ bài thơ
dựa trên những cảm xúc tâm trạng. Chị làm thơ một cách tự nhiên, đó như là sự
trải lòng. Tất cả những khía cạnh tâm hồn được phơi bày, thổ lộ ra hết theo
dòng suy nghĩ của nhà thơ. Đọc bài thơ Phải không em làm người đọc rưng rưng
nước mắt, bởi chị đã khơi gợi quá nhiều điều. Đặc biệt là những người con xa
xứ. Rời mảnh đất quê hương, nơi chôn nhau cắt rốn để vào Nam, nhà thơ muốn mang
theo những gì gần gũi, thân thương nhất của quê nhà. Mùi của bùn đất, rạ rơm;
mùi của hương tóc, của hoa bưởi, hương cau...
Ta muốn mang đi mùi của bùn/ Hương của lúa - hương rơm rạ/ Và
hương tóc em/ Ta muốn mang theo/ Chùm hoa bưởi thoang thoảng trong đêm
Nhưng có lẽ “bóng mẹ bên thềm” là hình ảnh độc đáo và tạo sự ám
ảnh. Người con xa quê nhưng trong tâm khảm không bao giờ nguôi quên nỗi nhớ mẹ.
Đau đáu tình quê - bóng mẹ bên thềm/ Có bao lần ta khóc trong
lòng/ Hoa cau rụng - rụng niềm khao khát/ Quả khế chua - mà ngọt trong tâm
thức/ Vấp chiều - sợi tóc vấp nghiêng
Nỗi niềm day dứt với quê cha đất tổ luôn canh cánh bên mình:
Ta muốn mang theo mà mang chẳng được/ Nên sợi thương phía nào
cũng đứt/ Ai gánh nổi tình mơ/ Ai mang được đến giờ?
Để rồi chị sâu sắc nhận ra rằng:
Ta kẻ dật dờ/ Nỗi niềm đáy biển/ Em có đo - uống mặn cả đời?/
Người đã bay lên - mà hồn lơ lửng khói/ lam chiều bảng lảng cố hương/ Thấp cao
chân bước con đường xa ngái/ Khóc đi - chẳng gì mà ngại -/ phải không em?/ hay
hỏi chính mình.
Đi qua những thăng trầm của cuộc đời, nhà thơ ý thức về những
được - mất, về nỗi đau và cả sự “ích kỉ” trong tình yêu. Do vậy, chị không ngần
ngại đề xuất phải “mở lòng”. Bởi trong tình yêu cần lắm sự bao dung!
Mở lòng đi dù chỉ là ký vãng
Khi cô đơn quấn em vào buổi hoàng hôn
Nhấm nháp rượu vô hình
Chẳng say - mà thơ đổ sóng chập chờn
Bên cạnh cái tôi đời tư, Ngọc Tình còn khéo léo đề cập nhẹ
nhàng, kín đáo về cái tôi thế sự. Phải chăng đây cũng là cái hay và thế mạnh
của chị. Bởi nhà thơ, không đề cập một cách trực diện mà thông qua tình yêu và
câu chuyện tình yêu để đưa ra những triết lý, chiêm cảm về đời sống. Do vậy,
trong thơ chị thường dùng nhiều những biện pháp tu từ. Đó là cách để chị giãi
bày, gửi gắm đến người đọc một cách tinh tế nhất.
Chẳng phải trời mà tại đời là vậy
Trăng là em và trăng hóa là người
Đâu cần đến trăng tròn mới tỏ
Nửa khúc cong đủ run rẩy đầy vơi
(Nửa khúc trăng cong)
Nếu không có tình yêu
Không có nàng thơ từ đó
Không thổn thức trái tim nho nhỏ
Thì gió chiều không thổi muộn đến giờ...?
(Mở lòng)
Sắc sảo và nhạy bén trong cách nhìn nhận về nhân tình thế thái,
Ngọc Tình càng cay đắng, xót xa:
Ta nghiêng ngả trong cánh đồng thơ
thơ tạt vào ta phần thật
Ôi! Tóc bạc rồi
thơ cũng trắng phau
(Thơ nghiêng ngả gió)
Nhà thơ nghiệm ra rằng:
Hãy là đời hãy cứ để gió bay
Xưa là xưa bởi vì đầy ký vãng
Ta đôi lần từng chia cô đơn chạng vạng
Thì ra lối cũ len vào
(Một mình trăng)
Là người yêu thơ và thành tâm với thơ, Ngọc Tình đến với thơ
bằng tình yêu thuần hậu, xem nó là người bạn tri kỉ để chị gửi gắm nỗi niềm. Dù
chị viết chắc tay trên nhiều thể loại thơ nhưng chưa bao giờ chị dám nhận mình
là thi nhân. Sự khiêm tốn ấy thật đáng quý!
Không dám cho mình là thi nhân
Chỉ trốn vào nỗi nhớ
Với quê hương ta thả thơ - những khi trăn trở
Vía hồn vần điệu chưa tròn
Cả tập thơ là tiếng lòng thành thật của một con người đã đi từng
đi qua, đã từng nếm trải những đắng cay, buồn vui, hạnh phúc của cuộc đời. Dù
trong bất kỳ hoàn cảnh nào, nhà thơ cũng sống và yêu bằng trái tim chân thành
của người đàn bà hồn hậu. Chạm khắc sông Vàm, nhà thơ Ngọc Tình đã gửi trọn vào
đó những điều muốn nói, những điều mà con tim mách bảo và thôi thúc phải chuyển
tải bằng lời.
Trong dòng chảy của thơ nữ Việt đương đại nói chung, thơ nữ ở
Tây Ninh nói riêng, Ngọc Tình từng bước khẳng định vị thế của mình và cũng đã
góp thêm vào đó một tiếng thơ trữ tình da diết, giàu nữ tính. Tiếng thơ ấy làm
nên sự đa sắc hương trong dàn đồng ca của thơ nữ Việt hôm nay.
/ Mời đọc tiêp/ 28. Trương Công Tường
Con Tắm Rút Ruột Nhả Tơ – Nguyễn Văn Hòa
VANDANBNN gt
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét