Mời cùng tôn vinh Sách Văn Bạn Văn 2/ Chân dung NNB/ 6. SÔNG TRONG THƠ NGUYỄN NGUYÊN BẢY/ Nhà thơ HOÀNG XUÂN HỌA

NHIỀU TÁC GIẢ
Chủ biên: Nguyễn Nguyên Bảy

SÔNG TRONG THƠ NGUYỄN NGUYÊN BẢY
Nhà thơ HOÀNG XUÂN HỌA

Mỗi chúng ta, ai cũng có một dòng sông tuổi thơ làm hành trang mang theo trong những ngày bươn trải mưu sinh trên cõi thế đời mình. Người là dòng sông Hồng đỏ nặng phù sa, người là dòng sông Cầu sông Thương thơ mộng, người là sông Đáy sông Châu thương nhớ, người là sông Hậu sông Tiền mênh mông ngút ngát tầm mắt, người là sông Gianh, sông Bến Hải trong đợi chờ những năm xa cách… Nói chung, đó là một dòng sông quê của mình, dòng sông của tuổi thơ. Ở đây tôi không dám bình luận gì. “Thơ là cõi bồng phiêu” (chữ của cố thi sĩ Bùi Giáng). Đã là “cõi bồng phiêu” thì không thể luận bình, chỉ xin nêu một vài rung cảm khi đọc thơ về sông nước của Nguyễn Nguyên Bẩy. Bài có tiêu đề “Sông Tương”. Tôi cam đoan bài thơ này anh viết hồi trai trẻ, cái mơ mộng tình của anh thăng hoa thành một dòng sông không có thật, sông Tương, rồi trôi theo đời anh vào những dòng sông có thật mà anh viết sau này.

SÔNG TƯƠNG

Gió thổi qua mắt em 
Gió mang theo vị mặn
Mắt em nhìn đâu sao lâu chớp thế
Có phải em dong thuyền ra bể
Lỡ rớt mái chèo trên sông Tương?

Hỏi em anh bỗng nhiên buồn
Chiều nhạt nắng tóc xõa vai nhạt nắng
Sông Tương
Sông Tương ở đâu
Mà ai cũng đi qua sông Tương nhỉ
Ai đi qua cũng rớt mái chèo… 

 

Từ Sông Tương, Nguyễn Nguyên Bảy lội qua Cầu Gió, đi trên Thuyền Tình, hát ca cùng Sông Cái Mỉm Cười, để tới bến bờ hạnh phúc hôm nay, thật sự là một hành trình gian truân đầy nghị lực, và đáng khâm phục. Mời đọc Thuyền Tình: “Con cái đứa nào cũng đứt ruột đẻ ra/ Nhưng Mẹ thương con nhất/ Thương thằng mộng mị thơ ca/ Chọn yêu cuộc tình kiếp nạn/Cuộc đời làm sao đủ ván?/ Đóng nên thuyền tình/ Biển gần bờ cá cạn/ Khơi xa sóng kình/ Mẹ gieo quẻ tiền chinh/ Hai chinh úp sấp/ Công sinh thành con chưa báo đáp/ Cớ chi để Mẹ lo buồn/ Con yêu em thật lòng/ Nợ vay từ thuở hư không/ Nắm tay nhau kết phiến thuyền tình/ Mã quẻ chinh thần thánh không lời/ Linh cảm bể yêu sóng lớn/ Để thuyền tình không đắm/Thuyền tình phải khẳm yêu/ Mẹ lội qua sông/ Mẹ ra tận biển/ Mẹ bóc yếm đào/ Mẹ nhào sữa kiệt/ Chét khe ván mỏng thuyền yêu/ Mẹ đan tay đôi lứa vào nhau/ Lời ngàn cân cầu nguyện/ Thuyền yêu qua gió giông/ Thuyền yêu qua trăng hoa/ Ván sữa chung tình/ Buông nguyện cầu / Mẹ gieo quẻ tiền Chinh/ Một chinh cười/ Một chinh khóc/ Mẹ tạ Âm Dương/ Thấu cảm lòng tình/ Con nép khóc gục đầu ngực Mẹ/ Vòng tay già gầy guộc ôm con/Thuyền tình hạ thuỷ…” Thơ như thế không là tầm thi sĩ, nghệ sĩ thì thơ nào mới là thi sĩ, nghệ sĩ?

Riêng với sông Hồng, dường như hồn thơ Nguyễn Nguyên Bảy lúc nào cũng dạt dào cảm hứng. Một làn gió mát, một bóng mây bay, một đám củi rều đều là những nghĩ ngợi trong thơ anh: “Tượng hình dòng sông đầy gió/Trên sông có cây cầu gió vẽ/ Quê hương còn đó gió về/ Gió về gặp bến sông xưa…” (Cầu gió).

Nguyễn Nguyễn Bảy không những là người của báo chí, của văn chương, của thi ca mà anh còn là người của công chúng trong lĩnh vực phong thuỷ đã nhiều năm nay. Ở lĩnh vực này nhiều người đã gọi anh bằng thày (kẻ viết những dòng này cũng gọi vậy), bời họ tin anh luôn đem lại cho họ, cho gia đình họ những điều tốt lành trong xây dựng khi được anh tư vân về phong thủy, về những việc định làm và sắp sửa làm…  

Anh vào nghề viết lách từ Đài phát thanh Tiếng nói Viên Nam, sau đó là Đài Truyền hình TpHCM cho đến khi nghỉ hưu. Tôi may mắn được gặp anh, được trò chuyện cùng anh nhiều lần nên thấy sức làm việc của anh thật đáng nể, không muốn nói là phi thường. Không biết dùng chữ nào khác để chỉ về việc này nên tôi dùng chữ… nể là do vậy! Trí nhớ của anh nữa, cũng là điều đáng  nể. Muốn anh đọc bất cứ bài thơ nào đó trong “tòa núi” thơ  Nguyễn Nguyễn Bẩy xuất bản quý 3, năm 2010 là anh đọc thuộc nguyên văn cả bài. Có bài dài hàng trăm câu. Anh còn có trang web nguyennguyenbay.com, và trang blog nguyennguyenbay.blogspot.com. Ở đấy anh “nén” một số lượng lớn các bài thơ sáng tác từ trên 40 năm trước và những bài mới sáng tác gần đây, những cuốn tiểu thuyết đã xuất bản thành sách tại nhiều nhà xuất bản có tên tuổi trong Nam ngoài Bắc, cùng những bài bình luận văn chương mà anh gọi là “Đò đưa văn chương”. Năm 2012, anh cùng vợ là thi sĩ Lý Phương Liên cùng tâm đầu hợp ý, tuyển chọn in sách Thơ Bạn Thơ cho gần một trăm tác giả thơ trên toàn quốc,  trong đó có cả tác giả đang sinh sống ở nước ngoài. Tập một đã ra mắt ở hai thành phố lớn, Hà Nội và Sài Gòn trong tháng 8 và tháng 9 năm 2012. Sách Thơ Bạn Thơ 1 đã đến tay từng tác giả có thơ được in trong đó, và họ được hoàn toàn miễn phí khi nhận sách, không một ai phải bỏ tiền ra “mua lại thơ mình” như một số nhà làm sách thơ khác! Được người người yêu thơ, làm thơ trên toàn quốc hoan nghênh một nghĩa cử đẹp nơi anh chị. Sắp tới sẽ là sách Thơ Bạn Thơ 2 và sách Văn Bạn Văn 1… Cả việc anh đọc báo, đọc mạng internet hàng ngày cũng khiến chúng tôi kính phục. “Người yêu văn chương mà không chịu đọc, không cập nhật báo chí văn chương hàng ngày sẽ làm việc không mấy hiệu quả”. Có lần anh tâm sự với chúng tôi thế nên chúng tôi biết anh đọc nhiều là vì thế.  Nghĩa là những bài có chất lượng ở các trang web, trang báo điện tử, đọc thấy tâm đắc là anh tải về nhà mình để giới thiệu cho bạn bè khi thăm nhà anh cùng thưởng thức, cùng suy ngẫm về những vẫn đề có tính xã hội, tính thời sự hàng ngày đang nóng ở đâu đó trên đất nước ta. Anh không ngần ngại khi đưa những bài có nội dung gai góc; thơ anh cũng nhiều bài khá gai góc:  “Giời ơi có mắt không giời/ Cớ chi để ban mai tự tử?/ Tự tử ư?/Thoi đưa thời gian/ Mai thay ban mai khác/ Ban mai nay chôn xuống lạc loài/ Không sống không thác/ Mắt nhìn thèm thoi đưa/ Nhìn thèm nắng non khoe nõn/ Nhìn thèm gió lụa chạm môi/ Nhìn thèm chim hát/ Nhìn thèm hoa lan tan hương.../ Tạ ơn trời kịp thức thiện lương/ Ban Mai đã không tự tử…” (Thoi đưa).
Thế giới thơ Nguyễn Nguyên Bảy là thế giới của cái đẹp, cái đẹp những dòng sông, tình yêu, cuộc sống; nhiều vấn đề của cuộc sống được anh khai thác thả vào thơ để mong người đời hướng thiện, hướng về chữ tâm. Lạc vào rừng thơ Nguyễn Nguyên Bảy sẽ được bơi trên những dòng sông tươi mát. Bơi trên dòng “Sông Tương”, bơi trong “Sông cái mỉm cười”, “Gặp lại dòng sông” để “Thì thầm (với) tuổi thơ” của mình: 

“Tôi đã yêu một dòng sông

Năm mươi năm rồi dòng sông có biết?

Lúc ấy tóc tôi và tóc mình cùng xanh ngọt

Mà giờ đều trắng hoa lau…

” (Gặp lại dòng sông). 

Với gần 50 năm cầm bút, viết báo, viết văn, làm thơ ngợi ca quê hương đất nước thông qua người mẹ dòng sông thương quý của mình với những rạo rực ngôn từ, thậm đậm suy tư sâu lắng về cuộc sống. Kể cả lúc đang đắm mình trong biển, lặn ngụp trong lòng biển anh vẫn nhớ, vẫn hướng về những dòng sông. Những dòng sông quê lúc man mát, lúc dữ dằn chảy xoáy, chảy xiết trong hồn thơ anh trên 40 năm không ngừng nghỉ: “Anh ngụp lặn quẫy đùa thời trai trẻ/ Những chiều sông Cái quê hương/ Nhớ tuần trăng mật chẳng bình thường/ Tình xém chìm trong bể đời nước mắt/ Hỡi quá khứ với bao nhiêu mặn chát/ Ngươi cũng là vị biển của tình yêu/ Thả mình phơi trong đỏ biển chiều/ Anh theo sóng cắn mềm bờ cát…” (Biển đổ chiều). Và hình như, trong tâm tưởng lúc nào anh cũng cảm thấy mình mắc tội với sông: “Tôi ngồi với bóng của tôi/ Bóng tôi ngả vào sông lẽ nào sông không biết/ Không biết cớ gì mở ngực ôm tôi?/ Hoa lau cong vòng ngực gió…/ Tôi yêu mãi một dòng sông/ Không một ước thề/ Không một hẹn hò trao gửi/ Mình bảo nói lời sao tội tội/ Tôi cười tội lội qua sông/ Tôi đã đem tội lội qua sông/ Lội trọn một đời/ Bao nhiêu tội tôi sông nhận hết…(Gặp lại dòng sông).

Thơ Nguyễn Nguyên Bảy khó đọc, khó cảm thụ nếu chỉ đọc lướt. Thơ mà đọc lướt thì… phung phí vô cùng! Tôi tin, rồi đây sẽ có người thẩm định đúng giá trị đích thực thơ anh. Một khi thơ không còn những ồn ào gây nhiễu kiểu thơ phong trào người người làm thơ, nhà nhà làm thơ cả thập kỷ qua. Và họ sẽ không bỏ sót, bỏ quên tài thơ nhiều thăng trầm này.

- Tôi tin…!

2012 

Nhà thơ Hoàng Xuân Họa/ Tác giả gửi bài