CON TẰM RÚT RUỘT NHẢ TƠ
(32 KHÚC ĐÒ ĐƯA THƠ VÀ
VĂN XUÔI)
NGUYỄN VĂN HÒA
NXB HỘI NHÀ VĂN
CON TẰM RÚT RUỘT NHẢ
TƠ
7. NGUYÊN HẬU
NGUYÊN HẬU – GIỌNG THƠ
TRẺ HỒN HẬU VÀ GIÀU NỮ TÍNH
(Nhân đọc tập thơ Soi
mình trong sắc tháng Giêng của nhà thơ
Soi mình trong sắc tháng Giêng là tập thơ mới nhất của nhà thơ Nguyên Hậu. Tập
sách gồm 61 bài, ở đó người đọc thấy rõ một giọng thơ hồn hậu và giàu nữ tính.
Bao trùm và xuyên suốt tập thơ là nỗi nhớ, có những nỗi nhớ có tên và cả những
nỗi nhớ không tên nhưng làm man mác và lay động lòng người. Ở đó là những câu
chuyện, những hoài niệm, suy tư, trăn trở, day dứt về quê hương, tình yêu và
cuộc đời. Đó là sự trở về với những giá trị đạo đức, thẩm mỹ, nhân văn mang
tính lâu bền và vĩnh cửu. Nỗi niềm hoài niệm đã trở thành mạch nguồn cảm xúc
trong hành trình sáng tạo thơ của chị.
Ta soi mình trong sắc
tháng Giêng/ Để hanh hao cả một vùng ký ức/ Khuất lấp gương mặt người qua bao
mùa/ nguyệt thực/ Lại thấy mình rõ hơn/ Tháng Giêng ơi xin chớ giận hờn/ Ta
bước đi không lời tạ tội/ Gửi lại ấu thơ một miền sương khói/ Đau đáu mái tranh
hiu hắt bếp nhà (Soi mình trong sắc tháng Giêng).
Người đọc dễ nhận ra
trong Soi mình trong sắc tháng Giêng có nhắc nhiều đến tình yêu. Tình yêu trong
thơ chị là thứ tình yêu không trọn vẹn. Để rồi giăng mắc trong lòng người ở lại
những nỗi nhớ nhung, đợi chờ khắc khoải, đôi khi là lời trách móc nhẹ nhàng
nhưng lại làm nhói buốt tâm can. Nhân vật trữ tình “ta” /“em” luôn chịu và nhận
về mình những thua thiệt.
Thôi thì ta kiếp lách
lau/ Nước qua ai giữ chân cầu buồn hiu/ Đa đoan gom khói mấy chiều/ Dệt khăn
dệt áo dệt nhiêu khê đời
Lỡ làm một kẻ rong
chơi/ Dừng chân thì cũng cuối trời mình thôi/ Hờn ghen muôn thuở đã rồi/ Thôi
thì ta cứ xa xôi nhớ thầm (Thôi thì).
Đôi lúc phố đông em vẫn
thấy bơ vơ/ Những yếu mềm lạc bên ngoài ô cửa/ Những ghế đá buồn chở che nhiều
đôi lứa/ Vệt hôn thuở nào xin giấu trong tim (Tháng Bảy).
Trái tim dịu dàng, nữ
tính nên lúc nào chị cũng cảm thấy bất an, lúc nào cũng có điều gì đó lo lắng,
bồn chồn. Vì thế, nhà thơ sử dụng những từ ngữ chỉ sự xao động tâm hồn, các
cung bậc, sắc thái tình cảm rất nhiều trong thơ: sầu, cạn, lay lắt, lang thang,
hao gầy, bơ thờ, mắc cạn, chơ vơ, ray rứt, trách hờn, dối, kẻ lạc, sợ, lỗi, lỗi
hẹn, lỗi nhịp, run run, muộn, héo hắt, hanh hao, se buốt, ảo vọng, giật mình,
niềm đau, mong manh, nghẽn lối, rơi rụng, đợi, cô liêu, lạc lối, biệt ly, ngẩn
ngơ, gửi lại, bạc màu, rưng rưng, xác xơ, chia cắt, lỗi nhịp, nông nổi, rêu
phong, cô tịch, phù vân, ngại ngần, chiêm bao, lỡ làng, thị phi, tiếng oan, tạ
tội, cô đơn, chênh vênh, mù khơi, hư không, tiếc nuối, bỏ lỡ, dùng dằng, rêu
phong, thao thức...
Tình yêu và sự bao
dung là nét nổi bật trong con người đời thường và con người thơ của chị. Bởi
nhà thơ Nguyên Hậu cũng ý thức sâu sắc được rằng, thời gian qua đi, mọi thứ có
thể đổi thay, lòng người đôi lúc cũng không nằm ngoài quy luật ấy.
Gió lao về phía tháng
năm/ Tóc hương gửi lại tơ tằm/ ngẩn ngơ/ Bến xưa người cũ chưa về/ Trách gì
sông, chút đam mê/ đổi màu/ Gió làm bạc tóc bông lau/ Ngàn năm sỏi đá bạc màu/
thủy chung/ Chiều nay bến vắng rưng rưng/ Có người đứng ngóng mịt mùng/ nhân
gian... (Bến quê).
Nhà thơ đã trải lòng
mình để cảm thông, xa xót cho những cuộc tình không trọn. Để rồi lúc nào nhân
vật trữ tình “em” cũng cảm thấy “sợ”.
Em lạ lẫm nghe thu về
se buốt
Ta lạc nhau anh có đợi
cuối đường
Trong sắc thu vàng
giăng mỏng hơi sương
Em bỗng sợ mùa thu còn
ở lại
Em bỗng sợ con đường
xa, xa mãi
Nơi cuối đường vắng
bóng, chỉ còn thu
Em lang thang, ảo
vọng, sương mù
Bao lá khô rơi không
lấp đầy nỗi nhớ
Lá khô rơi giật mình
sương vỡ
Vắng anh rồi em bỗng
sợ mùa thu
(Em sợ mùa thu)
Nỗi sợ ấy lại tăng dần
lên khi nhân vật trữ tình “em” nhận ra rằng mình là kẻ đến sau.
Em đến sau nên thành
người có lỗi/ Trong vô tình ray rứt cho nhau/ Hình bóng xưa giờ đã lắng niềm
đau/ Em cứ sợ tình em là có lỗi (Sợ).
Đó là sự giày vò, lo
âu, nỗi đau âm ỉ, là vết thương lòng khó lành theo năm tháng. Anh vẫn có thể đi
nếu bàn chân chưa/ chùn bước/ Chiều hắt hiu những ô cửa bấc về/ Em không nghĩ
mình là người bạc hạnh/ Chút hơi ấm vẫn còn, dù mùa đã bơ vơ
Để rồi “Em” đành chấp
nhận sống cuộc đời thiếu phụ. Đọc những câu thơ nghe có gì đó cay cay nơi khóe
mắt, có gì đó như đau nhói con tim.
Em sẽ sống một cuộc
đời thiếu phụ/ Kín áo choàng xuống phố mỗi ngày đông/ Rũ thị phi, để ánh nhìn
kiêu hãnh/ Rũ cơn mơ hoang tìm lại giấc nồng
Tuy vậy, người phụ nữ
ấy vẫn còn chút niềm tin, vẫn còn chút tia hi vọng, đó là sự thức dậy cái gọi
là bản lĩnh, phẩm tính đàn ông trong anh.
Em sẽ đợi ngày người
đàn ông trong anh/ thức dậy/ Những phù du bỏ lại phía sau trời/ Mưa bóng mây
chẳng còn loang dấu vết/ Đừng đợi thu đi, thương nhớ vợi/ bên đời...
(Đừng để thu đi qua
mới nói lời thương nhớ)
Em vẫn luôn mong muốn
anh hãy chân thành, đừng dối em, dù chỉ một lời: Đừng dối em dù chỉ một lời/
Bởi bao dung cũng nằm trong giới hạn/ Anh gần gũi, thẳm xa, mênh mang hay sâu
lắng/ Em ru mình trong những thứ tha (Ảo vọng).
Người phụ nữ trong thơ
chị đầy nữ tính, rất mực dịu dàng. Sự hi sinh, cam chịu, chờ đợi, hụt hẫng,
thất vọng, nuối tiếc, hoài vọng của họ được thể hiện qua những vần thơ đậm chất
trữ tình.
Anh không về đi qua
con phố nhỏ/ Gốc hoàng lan xanh mướt dịu dàng/ Quán cũ vắng như ngày nào ta
đến/ Sóng sánh giọt buồn café đắng mênh mang (Phố đợi).
Chị trong bài thơ cùng
tên là một người phụ nữ đáng thương như thế. Chị chờ đợi mỏi mòn, nhan sắc tàn
phai, héo úa.
Gió lùa phía cuối bờ
sông/ Chị ra đứng đợi tím dòng thời gian/ Một thời hương sắc đa mang/ Bốn mùa
thay lá chiều sang rồi chiều
Ừ thì sông cứ trôi đi/
Cho nên người cũng biệt ly/ tháng ngày (Bến quê).
Và cái chị nhận về
những day dứt, buồn tủi, cô đơn.
Điểm nổi bật trong thơ
Nguyên Hậu là mỗi địa danh được đề cập đến đều lắng đọng trong tâm hồn chị bao
nỗi niềm trắc ẩn. Về miền Tây vào ngày mùa đông - nơi mảnh đất miệt vườn nhiều
cây trái, cá tôm, nơi phù sa đỏ nặng và sự hào sảng phóng khoáng của con người
nơi đây làm cho người lữ khách nặng lòng. Mai rời miền Tây chút tình say đắm/
Qua phà Hàm Luông man mác/ khóm lục bình/ Còn vẳng tiếng gà gáy sáng cạnh bờ
kinh/ Gửi lại miền Tây dấu chân người lữ khách (Gửi lại miền Tây).
Hay khi đến đất Bắc,
Đà Lạt, Buôn Mê... nhà thơ cũng đều có những vần thơ ấm áp, nghĩa tình về đất
và người nơi đó. Đến rồi đi nên chị cảm thấy luyến tiếc, nhớ nhung và muốn một
ngày nào đó được trở lại những nơi chị đã từng đi qua.
Biết khi nào trở lại
Buôn Mê/ Nghe đêm cao nguyên chợt mưa về sáng/ Phố còn như xưa dốc cạn ly bầu
bạn/ Sóng sánh đếm từng giọt đắng cafe/ Biết khi nào ta trở lại Buôn Mê/ Chạm
bạt ngàn xanh ban sơ hoa trắng/ Con đường tháng ba lá nhuộm vàng màu nắng/ Mùa
con ong đi tìm mật cánh rừng xa (Tháng ba Buôn Mê).
Nhưng miền quê, mảnh
đất nhà thơ Nguyên Hậu sinh ra, lớn lên được đề cập đến với một tình cảm đặc
biệt. Bởi đó là nơi chứa đựng nhiều mối ân tình sâu nặng nhất. Mảnh đất ấy đã
níu giữ và ghi dấu rất nhiều kỉ niệm. Vì thế, dù có làm gì, có ở đâu, quê nhà
vẫn luôn hiện diện trong chị, để rồi chị vẫn luôn khao khát để trở về.
Lâu lắm rồi ta không
về Phú Yên/ Nghe biển Tuy Hòa sóng mặn mòi bờ cát (Gửi biển).
Miền ký ức lần lượt
trỗi dậy trong thơ chị làm người đọc cảm thấy nao lòng.
Chỉ nghe âm thanh của
tiếng mưa tháng Giêng nơi phố thị cũng đã làm cho chị se sắt. Bao kỷ niệm của
thuở thiếu thời nơi quê nhà nghèo khó lại hiện về:
Đêm thị thành nghe mưa
tháng Giêng/ Nhớ non tơ tiếng cựa mình của cỏ/ Âm sắc phố phường chẳng còn nghe
tiếng gió/ Sao bâng khuâng se sắt cõi lòng
Đêm thị thành hồn thả
cõi mênh mông/ Lắng không gian trở về thời nhỏ dại/ Cỏ mật thơm, sáo diều khua
khoắt mãi/ Tiếng tre ngàn đời hát điệu bình yên
(Nghe mưa tháng Giêng)
Không lỗi hẹn ngày về
thăm chốn cũ/ Dấu vết xưa loang lổ vệt cỏ gà/ Giếng nước còn không mấy mùa hạn
đi qua/ Trên bến vắng bãi ngô cờ xơ xác/ Có tiếng gọi đò nhỏ nhoi trong gió
lạc/ Mấy thuở phù sa sao cứ khuyết bồi/ Bóng người xưa giờ đã hóa xa xôi/ Trách
làm chi ký thác đời dâu bể (Nơi gửi lại tuổi thơ).
Tuổi thơ với những
hình ảnh ruộng đồng, bờ bãi, dòng sông, cánh diều, lũy tre, cỏ may, cỏ mật...
Song hành với đó là hình ảnh của những người thân yêu, ruột thịt. Tất cả đã trở
thành tình cảm máu thịt, niềm yêu thương vô bờ.
Cha khom lưng trên
những luống cày/ Nghe rơm rạ cựa mình ngai ngái/ Bầy sẻ ri rộn ràng bay trở
lại/ Tự thẳm sâu, đất trở dạ giao mùa/ Con vẫn còn cơm áo được thua/ Dắt câu
thơ đi qua, nghe mồ hôi cha chảy/đầm câu hát/ Bí bầu còn xanh, ấm bàn tay mẹ
ngồi gieo hạt/ Bát canh rau chiều ngồi ngóng phía trời xa (Hát trên luống cày).
Thế giới hình ảnh
trong thơ Nguyên Hậu gần gũi mà ấn tượng, độc đáo mà giản dị. Tất cả đều gắn bó
với đời sống sinh hoạt hàng ngày của con người.
Hình ảnh thôn quê hiện
lên qua những trang thơ của Nguyên Hậu mang vẻ đẹp trong sáng, bình dị, đem lại
cho con người cảm giác ấm áp, gần gũi, thân thương. Bức tranh thiên nhiên ấy
sinh động, gợi cảm và đặc biệt có hồn. Vườn nhà ai rụng tím đầy hoa khế/ Ngõ
nhỏ cong cong như đợi tự bao giờ/ Kẽo kẹt ru hời nhịp võng tuổi thơ/ Tay chạm
giậu thưa nghe hồn lẳng lặng/ Đóa dâm bụt đỏ màu chiu chắt với thời gian/ Hăng
hắc lá khô, nghe đất thở khẽ khàng/ Ta gặp lại tuổi mình của một thời xa lắc
(Nơi gửi lại tuổi thơ).
Không – thời gian
trong thơ Nguyên Hậu không chỉ là không – thời gian tự nhiên mà được nội tâm
hóa trở thành không – thời gian tâm trạng, có khả năng biểu lộ cảm xúc. Đi qua
tuổi ba mươi, nhà thơ sâu sắc nhận ra: Hơn 30 năm/ Con bước đi bằng kiêu hãnh
tuổi mình/ Bằng khát vọng phía chân trời,/ Bằng những đường cày của cha tan
sương trong nắng mới/ Trong giấc mơ, lẫn mùi đồng nội/ Gié lúa cong cong, cò
trắng ngẩn ngơ chiều/ Những nơi mình đi qua đâu thiếu ánh lửa hoàng hôn/ Cũng
chập chùng núi non, cũng quanh co đường thôn ngõ xóm/ Cũng ngai ngái rạ rơm,
đất bùn rất đượm/ Sao thao thức nơi tim, sợi khói quê nhà/ Bên luống cày nào
con lại theo cha/ Nhặt lại tuổi thơ,/ Như nhặt chú dế bật lên giữa đường cày
thơm đất ấm/ Và bên những vòng dây khoai/ Mẹ kĩu kịt chợ phiên tươi trong sương
ướt đẫm/ Nghe gió quê nhẹ hát khúc giao mùa... (Hát trên luống cày).
Đi qua thời gian, đồng
nghĩa với việc nhà thơ đi qua nhiều khoảng không gian “nham nhám cả một miền
nỗi nhớ”: Cũng có lần lỡ lạc bước nơi xa/ Níu phồn hoa tìm cỏ cay cỏ mật/ Trật
trĩu bước chân đi qua từng luống đất/ Cha mới cày khi cóc nhái à uôm.../ Ta lớn
thêm từ những buổi đi tìm/ Từ những miền gần xa, thoáng quen thoáng lạ/ Từ ký
ức tuổi thơ dù mấy mùa thay lá/ Vẫn khúc khích cười vẫn nguyên vẹn trong tim
(Đi qua thời gian).
Ngôn từ trong thơ chị
là ngôn từ của cảm xúc, của trái tim đa cảm. Mỗi câu, chữ đọc lên nghe chan
chứa biết bao nỗi niềm.
Hao gầy năm tháng lặng
thinh/ Rát chân đất khách nghe mình ăn năn/ Ta đi qua mấy mùa trăng/ Vẳng hồn
rơm rạ áo khăn tìm về (Qua mấy mùa trăng).
Ta tìm câu Kiều xưa,
mẹ ru nôi à ơi mộc mạc/ Nhìn gương mặt ai cũng rạng nét dịu dàng/ Tìm về sông
nghe phù sa chảy mênh mang/ Mơ những ngã tư bớt đi một phần tấp nập/ Và những
bàn tay đan nhau, chậm thôi đừng sống gấp/ Nói với hai mươi ta sống để yêu đời
(Tự khúc tuổi hai mươi).
Thơ Nguyên Hậu thường
sử dụng nhiều phép điệp và mỗi cách điệp trong từng bài thể hiện cái hay riêng
của nghệ thuật kết cấu. Bài thơ Mùa yêu lặp lại ở đầu 3 khổ thơ câu “Em đi về
phía không (anh/ màu/ chiều)” tạo nên hiệu ứng thẩm mỹ và sự liên tưởng độc
đáo. Thế giới ấy vừa thật, vừa ảo, chấp chới, mời gọi; “em” cứ phấp phỏng đi
tìm: đi tìm thời gian đã mất, không gian đã mất, tình yêu đã mất.
Những thua thiệt, dại
khờ, nông nổi vẫn luôn đeo bám bên chị nhưng không vì thế mà làm cho chị nản
lòng. Nhà thơ vẫn sống, vẫn yêu với sự bao dung, hồn hậu. Ngày sẽ qua rồi ta sẽ
già thêm/ Những lãng đãng tuổi mình rồi như mây khói/ Đến khi nào ta mới thôi
nông nổi/ Sống bên đời để nghĩ về nhau (Tháng Bảy).
Nhà thơ Nguyên Hậu cho
rằng: “Mình soi vào những yêu thương, quan tâm, chia sẻ của những người thật sự
trân quý. Với họ, những yêu thương lòng mình sẽ không bao giờ cạn kiệt. Soi
những dại khờ đã qua để chợt nhận ra rằng, dù đi qua tuổi nào, trong mình vẫn
luôn tồn tại sự nông nổi vụng về theo năm tháng…”.
Với Soi mình trong sắc
tháng Giêng, Nguyên Hậu đã tạo dựng trong thơ của mình một thế giới hình ảnh
gần gũi mà ấn tượng, bình dị mà ám ảnh. Chính chất giọng ngọt ngào, sâu lắng,
hàm chứa những ý nghĩa tinh thần nhân văn sâu sắc đã góp phần làm nên một tiếng
thơ hồn hậu và giàu nữ tính. Trong đội ngũ những cây viết trẻ ở Phú Yên nói
riêng, cả nước nói chung, Nguyên Hậu là một trong những cây bút trẻ kín tiếng.
Chị lao động nghệ thuật một cách nghiêm túc, cẩn trọng, lặng lẽ, miệt mài. Tôi
tin, với những phẩm tính ấy và năng khiếu sẵn có chị sẽ tiếp tục cho ra đời
những đứa con tinh thần mới có chất lượng hơn và gây được nhiều cảm tình trong
lòng độc giả.
/ Mời đọc tiếp/ 7.
Nguyễn Trung Hiếu
Con Tằm Rút Ruột Nhả
Tơ – Nguyễn Văn Hòa
VANDANBNN gt
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét