Chém Gió Muôn Mầu 2/ Chém gió quần hùng, nhiều khúc/ Khúc 1 & 2

 
   
CHÉM GIÓ QUẦN HÙNG, NHIỀU KHÚC
Văn đò đưa
1. TRANH CHỮ BÙI HẠNH CẨN
2. TỰA GỐC HỒN QUÊ 

1. TRANH CHỮ BÙI HẠNH CẨN
Đò đưa sách tranh thơ của Thầy Hạnh thôn Vân

Bùi Hạnh Cẩn, sinh 1919. Bút danh: Hạnh/ Thôn Vân/ Lê Xung Kích/ Kiếm Minh/ Thạch Như/ Hương Nhu/ Ông Lang. Nơi sinh: Thôn Vân/ Vụ Bản/ Nam Định. Thể loại sáng tác: Thơ/ Văn/ Báo/ Dịch thuật.
Tranh chữ Bùi Hạnh Cẩn, đọc/xem thấy hai chữ Đạo và Đời./ Trong hai chữ Đạo và Đời tàng ẩn chữ Thời, Thời của Người tên là Bùi Hạnh Cẩn, tính từ năm sinh ra,1919, đến ngày hiện tại này, 2014, tức là gần trăm năm. Khoảng trăm năm này biết bao biến thiên của Trời đất, của non nước và của riêng tư. Bảo rằng những biến thiên ấy là do Tạo Hóa mà ra, Tạo là làm ra, sinh ra, làm ra, sinh ra để Hóa, dương trưởng/âm tiêu và ngược lại..Những tranh chữ của con người trăm tuổi Bùi Hạnh Cẩn ghi lại nhiều khúc dương trưởng /âm tiêu ấy..thật quý hóa biết bao!
Đối chứng chữ Thời qua tranh chữ Bùi Hạnh Cẩn. Thời ông sinh ra, 1919, cầu Long Biên đã bắc qua sông Cái, đã thành biểu tượng của Hà Nội 36 phố phường, Hà Nội Kinh Thành Cổ Tích..Và nay, cầu Long Biên đã già cỗi, đã thành bảo tàng, nhường chỗ cho cầu Thăng Long, Cầu Chương Dương, cầu Vĩnh Tuy, cầu Nhật Tân..Tranh chữ Bùi Hạnh Cẩn đã vẽ được những động thời/ dương thời ấy. Tuy nhiên, trong nhiều góc ẩn của chữ của tranh lại là tĩnh thời/ âm thời, phang phảng âm sắc buồn. Hỏi người vẽ chữ vì sao? Người vẽ chữ sang sảng cười và chỉ tay về phía chợ gầm cầu: Trăm năm trước khu gầm cầu thế nào/ trăm năm sau vẫn vậy..khổ nghèo quá, tội nghiệp quá..
Dịch học lấy căn bản âm dương để luận sự, luận việc, luận đời. Tranh chữ của lão ông Bùi Hạnh Cẩn cũng lấy âm dương để chép, để vẽ cuộc đời. Âm dương trong tranh Bùi Hạnh Cẩn sâu sắc, xán lạn, minh bạch như dịch vậy. Những bức tranh chữ : Với Em Nhi/ Mình/ Thế Nhân/ Luân hồi..mang mang như sóng Tràng Giang phóng lên Dương, và khi đổ xuống, đứt sóng mà thành âm..Nếu không là người am tường dịch học và tràn ngập trải nghiệm đời, khó lòng vẽ được những bức tranh chữ tuyệt chiêu này. Khâm phục, kính trọng và biết ơn lão thi nhân Bùi Hạnh Cẩn đã tặng cho đời những bức tranh chữ đẹp tĩnh/động thăm thẳm biến hóa..

Trải trăm ngàn dâu bể
Giấy mực mầu không phai
Chữ Nhân và chữ Nghĩa
Vẫn những nét thẳng ngay
(Trích sách/ Phượng Kim)

Sách Tranh Chữ Bùi Hạnh Cẩn với gần 20 bài viết của các nhà văn/nhà báo/ và bậc nhiều chữ/ các thầy kinh dịch/ Các nhà thư pháp..đã dành những thành ý khen ngợi và khích lệ.
BNN và Lý Phương Liên, là những kẻ hậu sinh, được lão thi nhân Bùi Hạnh Cẩn coi là bạn thơ vong niên, đã cho sách, còn cho tranh và cho chữ (Một Đôi Sen/ Sen Tịnh Đế).
Cảm ơn lão thi nhân Bùi Hạnh Cẩn. Kính chúc cụ thọ bền như sông núi để vẽ được nhiều tranh chữ, để sum vầy bên con cháu. Trân trọng giới thiệu sách tranh chữ của cụ Bủi Hạnh Cẩn với bạn đọc mến mộ và kính trọng một bậc tài hoa, tâm đức.

2. TỰA GỐC HỒN QUÊ
Đề gửi Hà Nguyên Huyến

Phải tha hương cơm áo thật xa, xa lắm, thật lâu, lâu lắm.. Phải hoặc ngâm thành tiếng, hoặc ngâm thầm, hơn một lần, nhiều lần, nhiều lần lắm hai câu thơ của cụ Viên: Khi ta ở chỉ là nơi đất ở/ Khi ta đi đất đã hóa tâm hồn/ để hạ cơn thương lúc nhớ..về quê Mẹ.
Và phải an ủi mình, an ủi nhiều lần lắm, câu cửa miệng của người tha hương: Cháu con ở đâu, quê hương ở đó...Ôi, nói là nói vậy, chứ có người tha hương nào, lúc thư nhàn hiếm hoi, không thoát hồn về ngồi tựa gốc quê khóc hát..
Chợt nghe thoang thoang trong gió, tiếng hát ai, lời ca bật cười: Quê hương ta bánh đa, bánh đúc..Lời ca nhắc đến ăn, bèn gọi Huyến ( Hà Nguyên Huyến): Em ơi, cho anh bữa tương cà trưa nay nhé, cả em nữa là bảy, đóng cỗ mười, phòng xa..Bên kia alo, Huyến đáp giọng mừng nước đầy giếng cổ, không vơi lo cạn như giếng ao chuôm. Mừng là mừng trưa nay đón khách nhớ quê thèm bữa rau dưa thời cổ tích, vơi lo, là lo mùa này giáp hạt (Tết) khách du lịch thưa về thăm làng cổ Đường Lâm..
Vào làng gặp cửa chợ? Bảo là một góc chợ xưa thì là chợ xưa, bảo là chợ nay thì là chợ nay, nhưng mái ngói âm dương võng theo thời gian thế này thì đúng là xưa thật, nhưng nước vối, thuốc lào, kẹo chè lam, kẹo lạc, bánh gai, và răng đen và tóc vắn chùm khăn mỏ quạ, và giọng nói "quê" ơi là duyên, ngọt ơi là say, thế này, thì phải gọi là đặc sản xưa nay mới đúng là làng cổ từ xửa xưa đến nay vẫn cổ..
Tôi đã đi dọc những con đường làng..như thế này, ở làng tôi, vùng Sấu Giá, cách Đường Lâm đôi ba thôi đường..Tất nhiên, thời ấy, ấu nhi, ký ức tràn ngập tiếng cồ cộ mùa nước lên, thơm nặng mùi ổi đào (hái trộm), thấp thoáng khắp nơi những tiên đồng ngọc nữ, và những đêm trăng nấp sau giếng cổ trộm ngắm mấy cô thôn nữ..tắm tiên mà chép thành thơ tiên tắm..
Nhà cổ không cửa nẻo, không bóng người, vườn rau trước nhà mơn mởn rau xuân, nên nhà hoang bớt phần nát dại. Hoang có thể vì cháu con phải để "cổ" ở làng ra tỉnh mưu sinh cơm áo, hoặc cũng có thể, Ban bệ bảo tồn làng cổ cấp trên không cho phép sửa chữa nhà hoang, bảo thế là mất đi nếp cổ..Con cháu lớn khôn sinh đàn sinh đống, tam tứ đại đồng đường, cứ chồng giường lên mà nằm mà giữ cho xán lạn sắc phong Làng Cổ..
Những vách nhà này, nghe chuyện từ thời cổ chăng mà mòn thủng cả tai ? Đáp: Xửa xưa toàn nghe chuyện cổ tích, vui ơi là vui, tai nghe miệng hát. Tai vách mới thủng từ hồi cải cách, từ hồi đổi công, từ hồi nghe kẻng gọi ra đồng mới thủng thẳng vác vồ đi..đập đất.
Làng sắc phong cổ, nhưng đường không chịu nhận mình là đường cổ, vài mươi năm nay mới đổ bê tông..Đường chi đống nhỏ rạ rơm vừa gánh từ đồng về, tân nhật đấy, nhưng mà cổ, cổ  từ khi đồng làng trồng lúa nước, ăn hạt để lại rạ-rơm cho mái nhà, cho trâu bò mùa giáp cỏ, cho bếp chiều đông lam khói gọi cò về tổ trĩu cành tre..
Qua vòm cổng "đời tân"..
Chúng tôi vào thăm ngôi nhà vào loại "cổ" nhất Đường Lâm..Văn tả không được, ảnh minh họa cứ như vẻ làm mầu..Phải đến tận nơi, mà chiêm, mà ngắm, mà nghĩ, mà luận.. Đường Lâm cổ mức bậc nào ?
Chớp ảnh làm bằng, từ trái sang: Nhà thơ Hoàng Xuân Họa/ chủ nhà cổ trong "làng phục áo nâu tàu"/ Người đưa tin tên Bảy/ Nhà văn Nguyễn Tiến Lộc/ Vợ người đưa tin, tên Liên/ Nhà văn Hà Nguyên Huyến, con trai làng cổ Đường Lâm thứ thiệt/ và..nhà thơ Bích Ngọc../ Nhà thơ Trần Vân Hạc đứng chớp ảnh không lưu hình..
Hà Nguyên Huyến đưa chúng tôi đi qua một sân chum tương để lên nhà anh..
Làng cổ, chớp bức ảnh nào cũng thấy cổ, không chỉ cổ bởi rêu phong, bởi sắc mầu thênh thếch, mà quan trọng hơn, thưa ba, con gái tôi chen nói, quan trọng ớ cái nếp cổ của men mặt, của sắc cười của tục sống, của thói nghĩ, của nếp nhà, của hương ước, của tình nghĩa xóm làng, thuần Việt, Việt cổ, mà giờ đang bị tây-tầu hóa nguy cơ mai một đua đòi thời trang..
Con gái tôi, họa sĩ, cháu đã sống nhiều tháng như một cô thôn nữ chính hiệu Đường Lâm, để chép lại thanh sắc dáng hình làng Đường Lâm cổ, trước là cho vợ chồng nửa tây, nửa ta của cháu, sau là cho con cháu của cháu biết mà nhớ về quê ngoại..
Chúng tôi ngồi chăm chú như những trò nhỏ thời ấu thơ, nghe thầy giáo làng kể lan man những tích Đường Lâm cổ..
Lòng tôi lại âm âm vang thơ, những câu thơ mặn chát xa quê:/ Ly hương ư? Mắt bà heo may/ Lưng còng ngồi se sợi gió/ Nhà cha giột ai lên rừng tìm tre nứa/ Canh bờ rào mẹ nấu để ai ăn../
Hà Nguyên Huyến không nghe thơ mà như cảm hiểu tất cả. Chúng tôi vừa ăn cơm, món không thua kém nhà hàng "xịn" ngoài tỉnh. Thịt gà luộc lá chanh chấm tiêu/ Miến xào 18 vị đặc sản "Huyến Đường Lâm"/ Dưa cải muối xổi chấm tương (cũng đặc sản)/ và..rau thì tươi hết cỡ, khoe, vừa sang vườn nhà hoang, xem không ảnh, hái..làm quà..
Huyến đã đúng trong bài giảng lan man làng cổ của mình: Yên bình vô cùng, vững chắc vô cùng..truyền thống Việt cổ trường tồn cùng người Việt..
Ảnh chia tay, Nhà thơ Trần Vân Hạc bìa trái..
Một thực tế: Nào mấy ai ở  mãi được với quê? Đất Ba Vua thiếu gì  người nuôi mộng công danh. Đất Ba Vua thiếu gì người khoe tài cơm áo. Quê cổ hay tân không buồn, không vui, không nỡ trách một lời. Cứ ly hương mà tung hoành ngang dọc, vai quê rộng lắm, lòng quê ấm lắm, hỡi người xa quê, lúc đói lòng, khi đuối sức, hãy về tựa hồn gốc quê mà chân cứng đá mềm..

Ảnh không in, trước Tết 2013/ Lời: Mùa ngâu Quý Tỵ.
VANDANBNN