Tiểu thuyết NNB / Linh Hồn Lang Thang/ Đoạn 3

Chiến tranh đã ở phía sau lưng lâu lắm rồi, nhưng cứ mỗi khi ngoái đầu nhìn lại, ta vẫn thấy khói súng như còn thoang gió đâu đây và những linh hồn các anh hùng liệt sĩ còn như vói gọi. Vói gọi không thanh âm, không ngôn ngữ, mà luôn làm lòng ta nấc lên thao thức, ngậm ngùi... Linh Hồn Lang Thang, tiểu thuyết được viết từ những năm 1980 thế kỷ trước, NXB Sông Bé ấn hành, và nay, được bước vào thập kỷ thứ hai  của thiên kỷ 2000, NXB Văn Học in lại.

LINH HỒN LANG THANG

tiễu thuyết

nguyễn nguyên bảy

Ba,

Lòng người Êđê như con suối nước trong văn vắt, nhìn thấy từng viên sỏi trắng. Nhưng những ngày mưa rừng, con suối sủi bọt như ngàn vạn những tròng máu đỏ ngầu. Yblem chính là con suối ấy.

Yblem hiền khô, bắn nỏ giỏi lắm. Chưa lần nào anh đi vào rừng mà không mang về khi một con hươu, khi một con hoẵng, lại khi một chú lợn rừng. Khắp các buôn làng Êđê ai cũng thương mến Yblem. Vợ Yblem là Hơli. Hơli đẹp lắm, mái tóc thật dài, cặp mắt đen nháy, nhìn sâu hun hút. Yblem thương Hơli lắm, lúc nào họ cũng cuốn nhau như chim phụng, chim Hoàng. Hồi tháng ba, lình Sài Gòn đi với cố vấn Mỹ tràn vào các buôn làng Êđê. Nhà của Yblem bị thiêu cháy. Hơli bị bắn chết.

Cái chết của Hơli đã khiến Yblem không còn là Yblem nữa. Mắt Yblem sủi bọt đỏ ngầu, ruột gan lúc nào cũng như có lửa đốt.

Anh đã đụng với cặp mắt lửa của Yblem ngay lần gặp đầu tiên. Nhiều ngày sau đó vẫn cặp mắt ấy. Cặp mắt chỉ thay đổi, hiền dịu trở lại mỗi khi Yblem ngước nhìn Hơben. Nhưng Hơben bao giờ cũng tránh cái nhìn ấy. Đêm hôm mừng chiến thắng ở nhà rông, anh và Hơben nói chuyện bên bờ suối, Yblem đốt đuốc đi tìm. Anh chợt thấy mắt Yblem quắc như mắt hổ, trong tia mắt có cả tiếng gầm. Yblem thương Hơben và ghen với anh, cái ghen thường tình.

Anh chưa làm điều gì, dù nhỏ nhất, thương tổn đến lòng tin cậy mà dân Êđê dành cho anh. Lòng tin như viên kim cương, nhưng nếu kim cương vỡ mẻ, giá trị còn gì nữa. Mất lòng tin với người Êđê thì chỉ còn cách bán xới khỏi các buôn làng. Rừng Tây Nguyên bao la, nhưng chẳng có chỗ dung thân. Anh gìn giữ lòng tin ấy như giữ gìn tròng mắt của mình. Anh định bụng, một lúc nào đó, anh sẽ ngồi trầm tĩnh và nói chuyện với Yblem. Nhưng anh không biết phải bắt đầu câu chuyện ấy như thế nào.

Khi già làng ngỏ ý muốn Hơben làm vợ anh, anh đã thưa với già làng là anh đã có vợ, anh không thể phản bội Cúc, anh xin già làng đứng ra làm mai cho Yblem và Hơben nên vợ nên chồng. Điều cầu xin đó chắc chắn đã đến tai Yblem. Vì thế đôimắt Yblem đã nhìn anh với tất cả sự trìu mến, biết ơn. Lẽ nào lời cầu xin đó của anh là lời giả dối.

Tờ mờ sáng hôm sau, Yblem đã tới tìm anh. Mặt Yblem ướt sương, hai vai áo ướt sương. Yblem ngồi xuống mép giường dưới chân anh:

-          Mày khỏe rồi phải không, Ama Vàng?

Lần đầu tiên Yblem xưng hô với anh thân tình.

-          Khỏe rồi.

-          Mày tốt với người Êđê chúng tao quá.

-          Sao?

-          Tao thương mày thật lòng đó, Ama Vàng ạ. Các buôn làng Êđê cũng thương mày. Mày đúng là con của Avốc Hồ.

-          Ama Vàng chỉ muốn người Êđê sung sướng.

Yblem gật đầu và ngồi lặng. Mặt Yblem hiền khô. Đôi mắt nhìn mát rượi.

-          Hơben đâu rồi?

-          Nó giận mày, bỏ về nhà rồi. Nó bảo tao đến đây với mày.

-          Hơben giận Ama Vàng?

Yblem gật đầu. Và bằng giọng trầm buồn, Yblem kể cho Ama Vàng nghe, Yblem đã ngồi nhiều đêm phía sau căn nhà này, kể từ ngày già làng và Ama Dú bảo đưa Ama Vàng về đây và giao cho Hơben chăm sóc. Yblem thương Hơben, thương Ama Vàng, nhưng trong bụng không muốn hai người ở bên nhau. Chiều tối hôm qua Yblem thấy Hơben ra suối tắm. Yblem đã hiểu rằng như thế có nghĩa là Ama Vàng đã khỏe lại.

Ama Vàng ạ, lúc ấy ruột gan tao rối lắm. Ngày Hơli còn sống, mỗi lần Hơli tắm suối về, nó đều bắt tao quạt tóc cho nó rồi vào giường nằm với nó. Hơben thương mày lắm, hôm mày bị thương, nó đã khóc thấu với Giàng, vậy mà giờ nó đi tắm, nhất định tắm xong, nó sẽ cho mày nằm với nó. Già làng cũng bằng lòng cho nó làm thế… Mày biết không, lúc đó cái nỏ trong tay tao run lên. Ý nghĩ của tao xấu lắm, tao muốn bắn mày như bắn con thú. Nhưng chợt tao thấy Hơben từ trong nhà chạy ra. Nó ngồi xuống bãi cỏ gần chỗ tao nấp và nó khóc. Thế là tao hiểu tất cả, mày đã không thương nó.

Anh gượng ngồi dậy:

Yblem đưa Ama Vàng đi tìm Hơben nhé?

Không được đâu. Nó ra lệnh cho tao đến đây trông nom mày để nó đi lấy thuốc. Nó chẳng giận mày được lâu đâu, lát nữa nó sẽ tới.

Sao lúc Hơben khóc, Yblem không tới với Hơben.

Tao? Không được đâu. Nó không thương tao. Nếu nó biết tao ngồi ngoài rừng canh nó, nó sẽ giận tao nhiều hơn.

Hơben đã ngủ ngoài rừng?

Tao ngồi canh nó ngủ. Tao sợ có con thú dữ về mà nó không biết.

Giàng ơi…

Tờ mờ sáng nó dậy, xuống suối rửa mặt. Tao làm bộ vừa đi săn về. Nó gặp tao ngoài suối, nói tao vào đây với mày.

Nước mắt anh tự nhiên ứa ra. Hơben thương anh thật lòng. Nếu anh chưa có Cúc, chắc chắn anh sẽ thương Hơben, sẽ xin già làng lấy Hơben làm vợ.

Ama Vàng, sao mày không thương Hơben?

Amí Vàng thương lắm.

Mày lấy Hơben nữa có sao. Già làng không phạt vạ mày, buôn làng Êđê cho phép mày, sao mày không ưng?

Ama Vàng chỉ muốn Hơben làm vợ Yblem.

Tao biết mày tốt với tao lắm. Nhưng Hơben không thương tao.

Hơben bảo tính Yblem nóng lắm.

Tao đã trả được thù cho Hơli rồi, tao không còn nóng nữa, nhưng Hơben vẫn chẳng chịu thương tao, nó chỉ thương mày thôi, Ama Vàng ạ.

Ama Vàng sẽ nói cho Hơben hiểu cái bụng của Yblem.

Mày chưa hiểu con gái Êđê, không ép chúng nó được đâu.

Yblem nói đúng, Hơben không phải là cô gái dễ dàng thuyết phục. Nhưng anh sẽ nói dần dà, mưa lâu thấm đất, để Hơben hiểu là Yblem yêu Hơben như thế nào.

Hơben tới cùng với già làng đã chấm dứt câu chuyện của hai người đàn ông.

*

Anh tỉnh dậy, thấy người nhẹ bỗng, bụng đói cồn cào. Rất mừng, cô y tá mang tới cho anh tô cháo thịt. Anh ăn một hơi. Cảm thấy trong người sảng khoái, dễ chịu. Cô y tá lại quay vào. Sau khi nhắc anh uống thuốc, cô cúi xuống, nói nhỏ, anh đủ nghe:

-          Chú Ba vào thăm anh đó.

-          Sao?

-          Nhưng bác sĩ nói anh đang mệt. Chú Ba đang năn nỉ bác sĩ, không hiểu có được không.

Anh gượng đứng dậy, gạt tay cô y tá đang định níu anh ngồi xuống. Anh bước ra cửa. Ở hành lang, anh trông thấy anh Ba đang cùng bác sĩ đi tới. Mạnh! Tên cúng cơm của anh vang lên mừng rỡ, đã từ lâu rồi anh không được nghe ai reo gọi tên Mạnh ấm áp và trìu mến thế này. Anh không kịp đáp lại, vòng tay ôm xiết lấy anh Ba và khóc nức nở trong lòng.

Hai anh em đi chậm rãi ra vườn hoa, ngồi sát bên nhau trên chiếc ghế đá, và cứ ngồi như thế hồi lâu, chẳng nói được với nhau câu nào.

Anh nắm chặt bàn tay xương gầy của anh Ba. Tội nghiệp, anh ấy già đi nhanh quá. Hai má hóp lại, vẫn chiếc kính trắng hồi nào, một bên gọng đã mất ốc, phải phòng một dây kẽm.

-          Nghe bác sĩ nói, chú bị sốt rét cách nhật?

Anh cười:

-          Ở chiến trường ra ai chẳng bị sốt rét. Em còn bị nhẹ đó.

-          Chú thay đổi nhiều quá.

-          Anh cũng gầy và già đi nhiều.

-          Nhưng tôi vẫn là Ba, nhưng chú đã thành Ama Vàng rồi. – Anh Ba cười hóm. – Tôi cũng đâu biết chú ở trong ra. Hôm nọ lên đây tính mời một đồng chí ở mặt trận Tây Nguyên tới nói chuyện. Anh em giới thiệu đồng chí Ama Vàng, tới khi vào phòng chú mới nhân ra chú, lúc đó chú đang lên cơn sốt.

-          Anh cũng nghĩ là em chết rồi phải không?

-          Chưa có thông báo chính thức của tổ chức về chuyện đó, nhưng dư luận đều cho là chú đã hy sinh. Nhưng tôi vẫn linh cảm là chú còn sống.

-          Đài ta vẫn đông đủ anh em như hồi xưa?

Anh muốn mào đầu câu hỏi về Thế. Anh thèm nghe bất kỳ một thông tin gì về Thế, vậy mà chẳng ai muốn nói cho anh nghe cả.

Anh Ba vẫn điềm tĩnh, tay vấn điếu thuốc sâu kèn:

-          Lý và Quán đi sau chú hai năm, nghe đâu đang ở chiến trường B. Ngoài ra số cũ còn đủ cả. Huy đi học trường sân khấu, chuyển qua viết kịch. Cũng có thêm một số anh chị em mới về, hầu hết ở Đại học Tổng hợp ra.

-          Còn Thế?

Anh Ba hơi lúng túng:

-          Cậu ấy vẫn làm việc ở Đài.

Anh Ba rít một hơi thuốc và  không bận tâm tới câu hỏi của anh, nói lảng qua chuyện khác:

-          Chú ráng chữa bệnh cho khỏe, trông chú xanh lắm. Mấy hôm nữa, tôi đem xe rước chú về Đài chơi với anh em. Anh em nghe tin chú còn sống, mừng lắm.

Anh vẫn chưa chịu từ bỏ câu hỏi cùng nỗi thắc mắc của mình:

-          Sao anh không rủ Thế lên chơi với em?

-          Anh không gặp cậu ấy.

-          Anh vừa nói với em là Thế vẫn còn làm ở Đài cơ mà?

-          Ờ, thì vẫn ở Đài, nhưng bộ phận khác. Chú đi B chừng hơn năm, thì cậu ta xin chuyển công tác qua phòng vật tư. Tôi với cậu ấy ít gặp nhau. – Anh Ba lại lảng chuyện. – Cậu đã về qua nhà chưa?

Anh đáp dối:

-          Chưa.

-          Chú có muốn tôi báo tin cho cháu Mai Vàng?

-          Cúc lấy chồng rồi phải không anh?

Anh Ba không trả lời.

Anh lặng đắng. Từ ngày trốn viện về thăm nhà, anh chỉ cầu xin một phép thần nào đó báo rằng chuyện anh nhìn thấy là không có thật. Cúc không lập bàn thờ anh, Cúc chưa hề lấy ai. Cúc vẫn chung thủy chờ anh về.

-          Cuộc chiến tranh khốc liệt quá. – Giọng anh Ba âm u một nỗi buồn. – Biết bao người con ưu tú đã hy sinh. Bao nhiêu gia đình tan nát. Chú là một trong số những người phải chịu những hy sinh, mất mát đó. Đằng nào rồi chú cũng sẽ biết hết, anh không muốn giấu chú, bởi anh luôn coi chú là ruột thịt. Đúng là vợ chú đã đi lấy chồng. Chú đừng oán giận cô ấy. Cô ấy chỉ là người phụ nữ đáng thương. Thỉnh thoảng tôi có gặp cô ấy. Lần nào gặp tôi, cô ấy cũng khóc, cũng nhắc về chú. Cô ấy yêu chú, nhưng cô ấy nông nổi, cô ấy cũng không đủ can đảm để chờ đợi. Hơn nữa cô ấy trẻ quá, yếu đuối quá.

-          Chồng cô ấy tốt không anh?

Anh không muốn nhắc tới Thế, mặc dù anh đã linh cảm người chồng mới của vợ anh chính là Thế.

Anh Ba ngồi lặng. Lòng anh vữa ra.

-          Hồi chú mới đi, sợ cô ấy và cháu buồn, tôi vẫn tới thăm luôn. Tôi gặp Thế ở đó. Nó kêu vợ chú bằng chị ngọt xớt. Nói thật với chú, tôi không cảm tình thằng đó. Tôi cảm giác cái mặt nó nham nhở sao ấy. Chú giới thiệu nó với tôi, nài nỉ tôi nhận nó, nể chú mà tôi làm, chứ thực tình tôi ghê nó.

Anh Ba rít hơi thuốc, hình như anh cảm giác tanh miệng khi nói tới Thế.

-          Tôi nhớ không chính xác lắm, bữa kia nó tìm tới nhà tôi và khóc rống lên. Thằng đó vậy mà lạ, hơi tý chảy nước mắt. Nó to con, mặt mũi gồ ghề, ai cũng tưởng chẳng bao giờ nó khóc, cho nên nước mắt của nó đánh lừa người ta dễ quá. Tôi mủi lòng với nó. Nó rút trong túi hai tấm hình vợ chú tặng chú hôm lên đường, cả bì thư và bút tích của chú, chiếc hình nào cũng lấm lem máu. Rồi nó kể cho tôi nghe, một anh bộ đội từ chiến trường ra đem lại cho nó, báo tin là chú đã hy sinh trong một trận rải thảm B52 trên rừng Trường Sơn.

-          Một tấm ảnh em chụp với Cúc và một tấm ảnh hai má con, đúng không anh?

-          Đúng. Có bút tích của chú phía sau.

-          Khốn nạn…

-          Sao?

-          Đó là hai tấm ảnh em gửi Thế trước hôm đi. Anh cũng biết đấy, hồi ấy kỷ luật chiến trường ngặt lắm.

-          Chết tôi rồi, sao tôi lại không nghĩ ra điều đó. – Anh Ba lại vấn thuốc. Đôi mắt anh trĩu xuống, một cái gì đó đang đè nặng lòng anh. – Cúc lập bàn thờ. Thế rồi họ chung sống với nhau. Sinh thêm được một gái, một trai nữa.

-          Nó làm như thế mà cơ quan không có biện pháp?

-          Biện pháp gì mới được chứ? – Anh Ba thở dài, cái nhìn thăm thẳm của người đau đớn vì bất lực, giọng nói lạc đi. – Chú ạ, trong xã hội con người, có ba loại tòa án. Tòa án của luật pháp, tòa án của dư luận và tòa án của lương tâm. Nó dẫm đạp lên cả ba loại luật pháp đó. Nó ăn ở với Cúc không hôn thú, không cưới xin. Nó đã cướp đoạt vợ của bạn mình, tức là linh hồn nó đã sa đọa tới mức súc vật. Chú có trách tôi, tôi xin nhận chịu, nhưng rõ ràng là tôi bất lực.

Mạnh hiểu sâu cay câu nói của anh Ba. Làm sao Mạnh có quyền trách anh Ba, chẳng phải chính Mạnh đã gieo vào vai anh tai họa, khi Mạnh vật đầu vật tai xin anh nhận Thế về Đài làm việc. Mạnh đã kết bạn lầm người, thì Mạnh phải gánh chịu hậu quả của sai lầm ấy.

-          Anh đã chuyển nó sang công tác khác?

-          Cậu ấy tự ý xin đi. Tôi thấy như vậy hợp với công việc và khả năng của cậu ấy. – Anh rít một hơi dài điếu thuốc sâu kèn đã tắt ngấm. – Chuyện còn dài lắm. Tôi không muốn làm chú đau đầu thêm. Chú nên đi nghỉ, mai mốt, có thời gian tôi lại tới thăm.

-          Anh Ba đừng về vội.

Anh run rẩy cầm bàn tay anh Ba, như sợ nếu buông ra anh Ba sẽ biến mất và anh sẽ rơi vào khoảng không gian đen đặc của hư vô. Bàn tay anh Ba mềm xèo. Anh hiểu anh Ba không phải con người quyết đoán, sống bằng tấm lòng nhân hậu, chứ không phải sống bằng bạo quyền.

-          Có ngồi bên nhau mãi, rồi cũng tới lúc chia tay. Tôi chỉ muốn hỏi chú có muốn tôi đưa cháu Mai Vàng lên thăm chú không?

-          Anh đừng cho cháu biết vội.

-          Sao?

-          Cúc sẽ biết. Mà Cúc biết thì thằng đó cũng sẽ biết. Em không muốn nhìn mặt nó. Em sợ mình sẽ làm một điều gì đó…

-          Chú nhất định phải gặp Mai Vàng.

-          Vâng, nhưng…

-          Chú nên gửi cháu vào trường miền Nam.

-          Vâng, để em nghĩ.

-          Con bé sẽ là niềm an ủi với chú.

-          Vâng…

Những tiếng đáp của anh líu ríu.

-          Tôi thật có lỗi, tôi đã cho chú biết mọi chuyện sớm quá, lẽ ra lúc này chú phải được tĩnh dưỡng để phục hồi sức khỏe.

-          Không, em rất biết ơn anh.

-          Đừng nên nghĩ ngợi nhiều quá, chú ạ.

-          Vâng.

-          Tôi, tôi phải về, tôi sẽ xuống thăm chú.

-          Vâng.

Anh đứng dậy, chới với nhìn theo anh Ba. Lòng anh là con suối cạn khô, trơ ra mỏm đá trắng và những viên sỏi đủ mầu. Không có nước, còn đâu là suối nữa. Anh khô kiệt. Khi về tới hành lang của khoa, anh loạng choạng suýt ngã. Cô y tá kịp nhận ra sự loạng choạng của anh, dìu anh về tận giường. Anh nằm vật xuống thở dốc.

Linh hồn để anh nằm đó, bao nhiêu năm tháng cuộc đời có khi nào linh hồn rảnh rỗi để lang thang. Anh và Cúc không có thời gian để sống cho nhau. Nào công việc, nào học hành, nào lo sắm quần áo cho đứa bé sắp chào đời. Thỉnh thoảng, Cúc mới chịu chiều anh đi coi phim, phim phải thật hay Cúc mới chịu, Cúc sợ mất thời giờ, mà rạp Mê Linh chỉ cách tổ uyên ương chỉ chừng ba, bốn trăm thước.

Cúc thích nhất phim gì nhỉ? Có lẽ Chung một dòng sông (Phim truyện đầu tiên của Điện ảnh Cách mạng Việt Nam, do hãng phim truyện Việt Nam sản xuất năm 1959, đạo diễn Nguyễn Hồng Nghi và Phạm Hiếu Dân. – NBT). Một người bờ Bắc, một kẻ bờ Nam, cắt chia nhau một dòng sông Bến Hải. Cúc đã khóc suốt buổi xem phim. Cúc liên tưởng đến sự xa cách của chính mình. Anh thương Cúc, anh vỗ về Cúc, anh hứa với Cúc sẽ chẳng bao giờ có sự cách xa đó giữa hai người. Anh sẽ ở mãi bên Cúc như chim liền cánh, như cây liền cành. Đêm ấy Cúc đã ngủ ngon trong vòng tay bao bọc của anh.

Linh hồn lang thang trước cửa rạp Mê Linh, chợt bắt gặp linh hồn Cúc cũng lượn lờ quanh đó.

-          Em cũng đi lang thang?

-          Vâng.

-          Vì nhớ hay vì buồn?

-          Em chẳng có nỗi nhớ, cũng chẳng có sự buồn.

-          Sao vậy?

-          Trái tim em đã hóa đá rồi.

-          Cay đắng đến thế sao?

-          Vâng.

-          Ai làm em cay đắng thế?

-          Anh.

-          Anh?

-          Còn ai khác nữa. Khi lấy em, anh đã thề sẽ sống bên em suốt đời, chồng ở đâu vợ ở đó. Anh còn nhớ buổi tối chúng mình xem phim Chung một dòng sông? Em đã khóc và anh lại một lần nữa thề là không bao giờ xa em.

-          Nhưng đất nước có chiến tranh.

-          Đất nước là của nọi người, không phải của riêng anh, còn em, em là của anh. Vậy mà anh đã chọn cái của mọi người bỏ cái của riêng mình.

-          Em nghĩ là anh đã bỏ em?

-          Vâng. Người ta bảo rằng anh đã xung phong, anh đã tình nguyện, anh đã viết những lá đơn bằng máu. Có đúngnhư vậy không?

-          Đúng.

-          Và chính anh cũng muốn có cái cớ thích đáng để ruồng rẫy mẹ con em.

-          Em nói sao?

-          Chẳng lẽ không đúng như thế. Anh đã có vợ trong Nam và anh muốn về với vợ.

-          Ai nói với em như vậy?

-          Chẳng ai nói cả, em biết. Bởi nếu thực sự yêu em, anh sẽ chẳng bỏ mẹ con em.

Cúc không nói hết câu, vụt bay mất.

Anh bay đuổi theo. Cúc bay nhanh quá, anh đuổi không kịp, có lẽ vì cơn sốt rét hôm qua đã tiêu hao quá nhiều sức lực.

Cúc bay vào nhà đóng sập cửa lại. Anh đứng vẩn vơ nơi gốc dừa. Cúc đangngủ trên giường, chợt giật mình. Anh hiểu là linh hồn Cúc đã nhập vào thể xác, có muốn nói chuyện thêm với Cúc cũng không được.

Cúc gầy quá, nước da xám ngoét, đôi mắt đục dại, hai cánh tay khẳng khiu. Trời ơi, có phải Cúc của anh hôm nào? Không phải Cúc. Cúc của anh mập mạp, trắng nõn, hai lúm đồng tiền thật sâu.

Cúc đi lại phía bàn Mai Duyên đang ngồi học, ngồi đối diện với con gái.

-          Bác ấy có nói với con là nhất định bác ấy trở lại không?

-          Bác ấy hứa chắc với con như vậy mà.

-          Tại sao bác ấy không trở lại?

-          Có lẽ bác ấy ốm. Mẹ biết không, bác ấy gầy lắm, xanh lắm. Hình như bác ấy mới ốm dậy.

-          Mẹ đã dặn con bao nhiêu lần rồi, ai tới hỏi thăm bố mẹ, con cũng phải hỏi tên.

-          Con hỏi, nhưng bác ấy không nói.

-          Bác ấy đã tới nhà ta lần nào chưa?

-          Chưa.

-          Chắc không?

-          Con cam đoan với mẹ.

-          Bác ấy nói bác ấy là bạn của bố mẹ?

-          Không. Bác ấy chỉ nói là bạn của mẹ và hỏi thăm chị Mai Vàng.

-          Không hỏi con?

-          Không. Con tự giới thiệu với bác ấy con là em chị Mai Vàng.

-          Bác ấy còn hỏi gì nữa?

-          Bác ấy hỏi mẹ có khỏe không, chị Mai Vàng học có giỏi không.

-          Con trả lời thế nào?

-          Con nói mẹ gầy lắm, còn chị Mai Vàng học dốt.

-          Bác ấy nói sao?

-          Bác ấy chẳng nói sao, con chỉ thấy bác ấy nhìn vào nhà mình rồi bác ấy khóc.

-          Bác ấy khóc?

-          Rơm rớm thôi ạ.

-          Có lẽ…

-          Mẹ nói có lẽ là sao?

-          Không.

-          Thế mẹ không đoán được bác ấy là ai à?

-          Mẹ không đoán được. Con đã nói chuyện này với chị Mai Vàng chưa?

-          Con thèm vào nói.

-          Sao?

-          Con nói để chị ấy lại làm bộ quan trọng, ra điều chị ấy có người hỏi thăm.

-          Như vậy là con không tốt.

-          Chị ấy cũng có tốt với con đâu.

-          Ai bảo con thế?

-          Bố. Bố bảo nuôi chị ấy chỉ tốn cơm, vài năm nữa chị ấy lớn lên sẽ cuốn gói về nhà chồng.

-          Mẹ không muốn con đối xử với chị như thế đâu.

-          Ôi dào, mẹ xót chị ấy vì chị ấy là con riêng của mẹ.

-          Trời ơi, ai nói với mày như vậy, hở Duyên?

-          Bố mẹ rủa xả nhau bao nhiêu lần, ai người ta chả biết.

Con bé nói xong, đứng dậy, đi vào nhà trong. Cúc nghẹn ngào trong lòng, muốn khóc mà không thể, hai tay bưng lấy mặt.

Cúc hoang mang rối loạn, không làm chủ được thân xác. Linh hồn bỏ cô một mình, chạy ra ngoài. Có lẽ linh hồn muốn bay đi cầu cứu một siêu nhân hay một đấng vô hình nào đó. Nhưng vừa ra tới cửa, linh hồn anh đã chặn linh hồn Cúc đứng lại.

-          Anh nói đi, có phải anh đã hỏi thăm mẹ con em.

-          Vâng, đúng tôi, tôi đã bước từ trên bàn thờ của cô xuống đấy.

-          Anh thật là kẻ nhẫn tâm.

-          Sao vậy?

-          Tất cả những khốn khổ, khốn nạn mà em phải gánh chịu ngày hôm nay đều do anh gây nên cả.

-          Thật ư?

-          Lúc nào anh cũng nói anh yêu em.

-          Nếu bây giờ cần nói lại câu đó, thì tôi vẫn nói là tôi yêu em, yêu em cho tới khi tôi không sống trên mặt đất này nữa. Ba má anh đã sinh ra anh, còn em, em đã đem lại hạnh phúc cho anh. Chẳng phải anh đã ngất đi trong tay em buổi trưa hôm ấy, và nếu không có em lay gọi thì anh đã đi vào hư vô rồi sao. Suốt đời em ạ, suốt đời… Dù tình yêu của chúng mình có dìm xuống nước, có thiêu trong lửa, có bị ngàn vạn kẻ thù ám hại thì nó vẫn cứ là tình yêu.

-          Anh nói dối.

-          Điểm nào?

-          Nếu anh bảo anh yêu em, thì sao lại để em sống một mình cô đơn…

-          Tại sao lại trách cứ anh vô lý thế?

-          Không, nhưng em cần tình yêu. Anh bảo anh đi chỉ vài năm, thế mà anh đã đi mãi.

-          Chẳng phải, nếu hai năm anh trở về thì mọi sự đã an bài rồi sao?

-          Cũng tại anh. Anh đã đưa người đàn ông ấy tới, anh đã phó thác vợ con anh cho người ấy. Em thân đàn bà làm sao chống đỡ được cạm bẫy đàn ông.

-          Em sống hạnh phúc chứ?

-          Trời ơi, sao anh lại nhẫn tâm hỏi em câu hỏi ấy. Em đang tan nát cả cõi lòng… Đừng làm khổ em nữa…

Linh hồn Cúc tìm về thân xác.

Anh thấy Cúc đứng dậy, loạng choạng, mặt đầm đìa nước mắt.

Hôm ấy, anh Phan rủ anh đi uống bia ở Hội trường Bộ Công nghiệp nặng, đường Hai Bà Trưng, tối mười giờ thì phải. Anh vừa lấy nhuận bút bài viết gì đó. Tửu lượng anh quá tồi, vậy mà hôm đó cao hứng anh uống liền một vại. Ép phê. Mặt đỏ như mặt trời, ruột gan nhộn nhạo, chếnh choáng. Anh tự biết sức mình, cáo lỗi anh Phan, về nhà ngay.

Hôm đó chẳng biết vì sao em cũng về nhà sớm hơn thường lệ. Em đang làm bếp. Chao ơi gương mặt con gái Bắc, mùa đông, da trắng lại hồng rực lên. Em chạy lại bên anh, ngồi xuống cùng lời trách thật yêu.

-          Say rồi phải không chàng?

-          Say đâu mà say, say em thì có.

-          Mặt như gà chọi.

-          Em cũng vậy, em đẹp quá…

Cái giống bén rượu mới lạ làm sao, nó làm cho con đực ngầy nguội, hai mắt cứ như cười. Anh đưa hai tay choàng em kéo xuống.

-          Em đang làm cơm.

-          Cơm cháo cái gì, anh…

-          Không được đâu.

-          Không được cũng phải được.

Anh hôn nghiến, chi chít lên cái cổ trắng ngần của em. Anh cởi như xé quần áo em và loạng quạng cởi quần áo của mình. Em hiện toàn phần tiên nữ. Anhc hỉ cảm giác được có thế, rồi anh xỉu đi. Anh đã chết ba mươi giây, chết với đúngnghĩa của nó. Em hốt hoảng lay gọi anh. Chừng khi anh nghe được tiếng em gọi, mở mắt ra nhìn em, thì đã thấy gương mặt em tái mét, nước mắt đầm đìa, hai vú thõng xuống người anh. Có phải anh đã uống sữa từ hai bầu vú đó mà sống lại?

Nếu không có Cúc, cậu đã chết. Người bạn bác sĩ đã nói với anh như thế. Cậu bị say rượu và trúng gió.

Từ bữa đó, anh càng hiểu, càng tin rằng, anh sinh ra ở cõi đời để yêu em, để trả nợ từ kiếp trước, nợ yêu em.

*

Bác sĩ đặt chiếc ống nghe lên bộ ngực khô lép của anh. Tiếng thở của anh nằng nặng, không đều. Cặp mắt lờ đờ của anh nhìn bác sĩ không chớp. Anh chờ nghe một phán quyết thật hệ trọng mà vầng trán của vị bác sĩ đã tố cáo với anh. Nhưng bác sĩ vẫn như mọi lần, sau khi khám cho anh, đều nói với anh bằng cái giọng ngọt ngào.

-          Tình hình sức khỏe của đồng chí đang tiến triển tốt.

-          Tôi không thích nghe những lời an ủi, tôi không phải là trẻ con.

Bác sĩ cười:

-          Tôi không nói dối đồng chí, rõ ràng là sức khỏe đang tiến triển tốt. Đồng chí bị những cơn sốt rét tái phát vivax, đang trở thành sốt rát cách nhật lành tính. Đồng chí chỉ phải chịu đựng mười cơn là mọi sự yên ổn cả. Chúng tôi đang cố gắng trị dứt hẳn, không cho bệnh có khả năng tái phát. Đấy là tất cả những gì tôi cần nói với đồng chí.

-          Nhưng trái tim tôi đang vỡ ra, đồng chí hiểu chưa?

-          Tôi chưa phát hiện thấy triệu chứng bệnh lý đó.

-          Tôi hiểu.

Anh giận dữ vô cớ, xoay mặt vào tường. Vị bác sĩ này có lỗi gì để anh phải cư xử trẻ con như thế? Anh đưa tay đặt lên ngực, như sợ chính trái tim mình vỡ thật.

Yblem đã mấy lần thấy anh đưa tay lên ngực, mà cảm nhận trái tim mình đau nhói. Yblem hiểu rằng, anh đang thương nhớ amí Vàng nhiều lắm.

Lựa một đêm trăng sáng nhất tuần trăng. Yblem rủ anh đi săn hoẵng. Giống hoẵng ở đây thật lạ, chúng thường chọn những đêm trăng sáng để rủ nhau ra suối uống trăng. Chúng thường đi từng đôi, nên thợ săn thường bắn nỏ được cả cặp. Anh đi cùng Yblem với nỗi lòng hoan hỉ.

Rừng đêm lộp khộp cành khô rơi. Gió đuổi nhau trên lá rào rào. Một vài chú chim rừng bị gió làm mất ngủ, thỉnh thoảng lại rít lên một tiếng hậm hực. Nhưng mặc kệ, gió vẫn nô đùa.

Trăng soi qua màn rừng, sáng rõ những con đường mòn. Con suối đẫm trăng, phơi mình mềm mại như một giải lụa vàng.

Yblem và anhn úp mình trong lùm cây bên bờ suối.

-          Một lúc nữa hoẵng mới ra.

-          Sao Yblem biết?

-          Biết chớ. Nó ra khuya, vì sợ thợ săn.

Yblem ngồi sát lại gần anh, có lẽ Yblem sợ tiếng trò chuyện của hai người vọng động đi xa làm khiếp sợ những con mồi.

-          Đàn ông người Kinh thương vợ lắm phải không?

Anh hoàn toàn bất ngờ vì câu hỏi của Yblem.

-          Cũng như người Êđê thôi à.

-          Mày thương Amí Vàng hơn tao thương Hơli.

Anh cười thầm. Đã thực lòng thương yêu thì làm gì có sự hơn kém. Hơben kể lại với anh rằng: Yblem thương Hơli như chim phụng, chim hoàng, như hai con hoẵng giữa mùa trăng. Yblem lên nương, Hơli khoác gùi đi theo. Yblem trỉa cái lỗ, Hơli gieo bắp. Chúng nó hát cho nhau nghe vui lắm. Giọng Hơli ngọt ngào không con chim rừng nào hát bằng nó đâu. Mẹ chết ta làm hòm bằng gỗ sung. Cha chết, ta làm hòm máng lợn. Chết người nô lệ gái trai bứt lá môn rừng. Hai ta chết nằm chung một cỗ hòm son. Em hóa thành thần chớp trắng. Anh hóa thành thần sét vang trời. Khi Hơli xuống suối tắm, Yblem đi theo. Nó không muốn con chim, con thú nào trông thấy vợ nó tắm. Trước đây, Yblem hay đi săn đêm, nhưng từ khi lấy Hơli nó ít đi săn lắm. Nó bảo vợ nó sợ con ma rừng. Hơli ốm, Yblem trèo lên tận đỉnhnúi hái thuốc. Cả buôn Mùng này, ai cũng ước được như Hơli, Yblem tốt với Hơli quá.

Khi Hơben kể tới đoạn này, anh đã buột miệng hỏi Hơben:

-          Bây giờ Hơli chết rồi, Yblem thương Hơben, tại sao Hơben không thương?

Hơben lắc đầu:

-          Hơben có mái tóc giống Hơli, nên Yblem chỉ thương Hơben sau lưng thôi.

Anh muốn hỏi vặn Hơben điều đó, nhưng Hơben không trả lời. Có lẽ Hơben cho rằng Yblem đã quá yêu thương Hơli thì không thể thương Hơben nhiều thế nữa.

-          Phong tục người Kinh có cho đàn ông lấy hai vợ không?

-          Trước đây thì có, nhưng bây giờ thì không. Avốc Hồ bảo đàn ông đàn bà chỉ nên một vợ một chồng.

-          Nếu vợ chết như tao?

-          Được lấy vợ khác.

-          Chắc Amí Vàng đẹp lắm?

-          Cũng đẹp như Hơli của Yblem.

-          Mày có nhớ Amí Vàng không?

-          Nhớ lắm chứ.

-          Tao không tin. Tao đã nhớ Hơli thì dù tao có ở trên đỉnh núi, tao cũng về ngay với nó. Có lần tao đi xa nó hai ngày, Giàng ơi, nhớ nó quá, tao bỏ về, tao nằm ôm nó suốt một ngày, một đêm mà không thấy đói. Còn mày, mày nói mày nhớ Amí Vàng, thỉnh thoảng mày đặt tay lên ngực, tại sao mày không ôm Hơben mà ngủ, mày làm như thế mới đúng là mày chứ. Già làng cho phép mày, những người Êđê chúng tao không bắt vạ mày. Tại sao mày chỉ đưa tay lên ngực?

-          Nhưng Hơben không phải vợ tao.

-          Nó cũng là đàn bà mà.

-          Không được đâu, tao chỉ ôm vợ tao thôi.

-          Nếu vậy thì đúng mày thương Amí Vàng hơn tao thương Hơli rồi. Ngày hội đâm trâu nào, tao cũng lừa được một đứa con gái ưng mắt để ôm nó ngủ một đêm.

-          Hơli có biết không?

-          Tao kể cho nó nghe mà.

-          Hơli không ghen?

-          Tao có dẫn đứa con gái đó về ngủ cùng nhà đâu mà ghen. Hơli tốt với tao lắm. Ngoài tao ra, nó chẳng chịu cho người đàn ông nào ôm nó đâu. Vì thế tao không lấy thêm vợ, làm thế nó buồn. Nhưng Giàng đã bắt nó về trời. Nó vẫn hát cho tao nghe: Hai ta chết nằm chung một cỗ hòm son. Nhưng tao không có gan để chết chung với nó.

-          Mày có ý định lấy vợ nữa không?

-          Có. Tao muốn có thật nhiều con, các buôn làng Êđê chúng tao phải đông đúc, rừng núi rộng lắm mà.

-          Mày đã nói với Hơben mày thương nó chưa?

-          Rồi.

-          Nó bảo sao?

-          Nó không chịu. Nó bảo tao chỉ thương nó vì thấy mái tóc của nó giống Hơli.

-          Là sao?

-          Nó sợ tao không thương nó như thương Hơli.

-          Đúng không?

-          Tao không biết. Hơli với Hơben là hai đứa con gái đẹp nhất nuôn Mùng. Hơli có giọng hát hay, còn Hơben có tài may vá. Hơli ít nói, còn Hơben nói cho nhiều người nghe. Tao ưng cả hai đứa, nhưng tao đã lấy Hơli, vì thế bây giờ Hơben không chịu làm vợ tao.

-          Nhưng già làng đã bằng lòng cho nó lấy Yblem.

-          Đứa con gái khác già làng ép được, nhưng nó già làng không ép, vì nó là cán bộ của người Êđê.

Yblem ra hiệu cho anh im lặng. Mắt Yblem chong chong nhìn về phía trước. Anh dóng tai cố nghe, mà chẳng thấy gì, chỉ có tiếng gió rừng và tiếng cành khô gãy. Nhưng anh tin chắc là Yblem đã nghe thấy cái gì đó, tai Yblem thính lắm.

Đột nhiên, trong lùm cây trước mặt, bên kia bờ suối, một đôi hoẵng líu ríu đi ra. Chúng nghênh tai nghe ngóng. Trăng óng như tơ đang chảy dài theo dòng suối lóng lánh.

Con đực bước lên phía trước mấy bước.

Con cái nhẹ bước theo, bước ngắn hơn, cái đuôi ve vẩy, hệt như một cô gái làm duyên.

Suối trăng mời mọc.

Con đực đi tới gần bờ suối. Nó dong chân đứng lại chờ con cái. Con cái sáp mặt lại. Chúng cạ mõm vào nhau. Chúng hôn nhau hay là nói với nhau điều gì đó. Chúng cứ lặng yên cho trăng choàng áo tơ lên người. Chúng in lên thảm cỏ thành một bóng.

Anh thấy cây ná trong tay Yblem run lên. Rõ ràng, nếu mũi tên bay đi, chắc chắn sẽ xuyên cả hai con hoẵng. Tại sao Yblem chưa bắn?

Hai con hoẵng đi sóng hàng xuống suối. Con đực vươn cổ uống nước. Rồi nó ngoảnh đầu lại như mời con cái. Con cái thong thả bước thêm một bước, rồi cũng vươn cái cổ dài xuống suối.

Lúc này mà bắn là ngon nhất. Anh nghĩ. Nhưng Yblem vẫn ngồi lặng câm, chỉ nghe hơi thở rất nhẹ và bàn tay run run. Yblem là một thợ săn cừ khôi, chắc chắn Yblem phải biết bắn vào lúc nào.

Hai con hoẵng trở lên bãi cỏ. Con cái khuỵu chân nằm xuống bãi cỏ, còn con đực đi vòng, chầm chậm quanh con cái. Anh mường tượng như là chúng đangmúa hát.

Đừng bắn chúng, Yblem ơi. Anh nghĩ thầm trong bụng. Chúng đáng yêu quá. Chúng là hai linh hồn. Biết đâu, lúc này chúng chẳng vẽ trong đầu nhau những mơ mộng tương lai. Chúng sẽ sinh ra những con hoẵng xinh xẻo và những con hoẵng ấy sẽ lớn lên, sẽ lại yêu nhau, lại ra suối uống trăng như thế này.

Anh quay nhìn Yblem. Yblem vẫn im phắc. Sợi ná đã căng. Chỉ một giây nữa thôi, mũi tên sẽ bay ra khỏi ná và hai con hoẵng kia phải chết. Anh bỗng thấy khắp người nổi gai ốc. Người ta bảo, những người ưa xúc động không thể đi săn được. Cũng đành, anh sẽ không bao giờ đi săn nữa. Nhìn thấy cảnh tượng này lòng anh không đành.

-          Về thôi, tao không muốn bắn.

Yblem buông ná xuống, đột ngột quay sang anh, nói thầm, rồi ra hiệu cho anh nhẹ chân rời khỏi lùm cây, theo con đường mòn về buôn.

Phía sau lưng, con suối trăng vẫn chảy và đôi hoẵng vẫn đang múa hát bên nhau.

Đi một quãng khá xa, anh mới lên tiếng:

-          Tại sao mày không bắn?

-          Từ giờ trở đi tao sẽ không đi săn nữa.

-          Sao vậy?

-          Tao không biết.

Yblem bước đi lầm lũi.

Anh hiểu là tâm hồn Yblem đang xáo động.

Suốt con đường về buôn, Yblem không nói thêm một lời. Hai ngày sau, trong lúc cùng lên nương làm rẫy, Yblem mới kể cho anh nghe:

-          Lúc ấy tao trông thấy Hơli… Tao vẫn thường đưa Hơli ra suối tắm. Lúc Hơli xuống suối, tao ngồi trên bờ. Hơli vùng vẫy trong nước như một nàng tiên. Thế rồi, Hơli từ suối bước lên, hệt như con hoẵng cái, Hơli ngồi xuống tảng đá và tao đứng bên hong tóc cho Hơli. Khi cây ná tao giương lên, tao nghe tiếng Hơli gọi tao trong lửa hôm chúng nó đốt nhà. Hôm đi săn, mày giận tao lắm phải không?

Anh sững người. Làm sao anh có thể giận con người cao thượng và nhân ái như Yblem.

Anh nắm chặt bàn tay Yblem đang cầm quốc:

-          Mày tốt quá Yblem ạ.

Rồi anh nói cho Yblem biết là chính lúc đó anh đã định nói Yblem đừng bắn con hai con hoẵng.

/ Mời đọc tiếp Linh Hồn Thanh Thang/ Đoạn 4/